İş Güvenliği Sınav Soruları
İş Güvenliği Sınav Soruları
İş Güvenliği Sınav Soruları, 60 sayfadan oluşan ve iş güvenliği uzmanlığı ile ilgili soruların temelini içeren bir blog yazısıdır. Bu yazıda temel konular ve çıkması muhtemel sorular bulunmaktadır. İş Güvenliği Sınavlarına çalışmak için fazla vakti olmayan yada çalışmanın sonrasında hızlı pekiştirme yapmak için etkili bir yöntem olarak kullanılabilir.
İş Güvenliği Sınav Soruları ile İş güvenliği ile iş sağlığı ve güvenliği soruları, soru ve cevapları, c sınıfı isg soruları, isg sınav sistemini öğrenebilirsiniz.
BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR
İşyerlerinde yapılacak risk değerlendirme çalışmalarında, özellikle büyük endüstriyel kazalara sebebiyet verebilecek kritik sistemlerin de irdelenmesi ve bu sistemlerde oluşabilecek, tehlikeli olarak tanımlanan sapmaların giderilmesi ile istemin güvenirliğinin artırılması gerekmektedir.
Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir emisyon, yangın veya patlama olayına Büyük endüstriyel kaza denir
Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması hakkında yönetmeliğe göre tehlikeli bir kimyasalın dâhil olduğu kaza sonrasında büyük endüstriyel kaza bildirimi yapılması zorunlu durumlar
A) Bir kişinin ölümü
- B) Kuruluş içinde 6 kişinin yaralanması ve her birinin en az 24 saat hastanede tutulması
- C) Kuruluş sınırları dışında en az bir kişinin yaralanması ve her birinin en az 24 saat hastanede tutulması
- D) Kuruluş sınırları dışında ki konutların hasar görmesi
Büyük endüstriyel Kazaların Önlenmesi Hakkındaki yönetmelik kapsamı içinde Alt seviyeli kuruluşun işletmecisi, kazaların önlenmesi ile ilgili politikasını belirten büyük kaza önleme politika belgesini hazırlar veya hazırlatır.
Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik uyarınca aynı işletmecinin kontrolü altında bulunan, ortak altyapı ve faaliyetler de dâhil olmak üzere, tehlikeli maddelerin bulunduğu, bir veya birden fazla tesisin bulunduğu alana İşyeri denir
Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Seveso II direktifine (AB mevzuatına
)uygun olarak çıkartılmıştır
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
ilkyardım odaları
-İlkyardım odaları yeterli ilkyardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir.
-İlkyardım odalarında sedyeler kullanıma hazır halde bulundurulur.
-Çalışma şartlarının gerektiğinde her yerde ilkyardım ekipmanları kolay erişebilir yerlerde bulundurulur.
-Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir
İşyeri ve bina eklentilerindeki yürüyen merdivenler ve bantlar için özel önlemleri
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik'e göre yangın söndürme ekipmanları
-Her zaman kullanma hazır bulundurulur.
- - Kolay kullanılır nitelikte olur.
-Önlerinde engel bulundurulmaz.
- - Bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik esaslarına göre duş ve lavabolar
-Duşlar kadınlar ve erkekler olmak üzere ayrı ayrı olmalıdır.
-Duşlarda sıcak ve soğuk su bulunmalıdır.
-Duş ve lavaboların soyunma yerlerinden ayrı yerlerde bulunması durumunda, duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında bağlantı bulunmalıdır.
-Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma yerlerinin ve soyunma odalarının yakınında gerekiyorsa akar sıcak suyu da bulunan lavabolar bulunmalıdır.
-Lavabolarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulmalıdır.
İşyeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelik'e göre yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde 10 veya daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri
-Geçici veya hareketli iş alanlarında
-Balıkçı teknelerinde
-Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde
-taşıma araçlarının içindeki işyerlerinde uygulanmaz.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik'e göre, işyerlerinde termal kontrol şartlarının çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek şekilde olması esastır.
İşyeri bina ve eklentilerinde acil çıkış yolları ve kapıları
- - Acil çıkış yolları ve kapıları güvenil bir alana açılmalıdır.
- - Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz
- - Acil çıkış kapıları dışarıya doğru açılmalıdır.
- - Acil çıkış kapıları kilitli veya bağlı olmamalıdır.
-Acil çıkış kapılarının ön ve arkalarında herhangi bir engel olmamalıdır
işyerlerinde termal konfor şartlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinde TS EN 27243 standartın yararlanılabilir
-İşyerine bağlı çalışılan alanlar
- - Çalışanların girip çıkılabileceği bina, tesis vb. yerler
-Mesleki eğitim yerleri
- - Avlu gibi diğer eklentiler
- - Emzirme odaları ve çocuk bakım yurtları
İşyeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelikte bahsi geçen İşyeri bina ve eklentileri olarak tanımlanır
İşyeri Bina ve Eklentilerinde elektirk ile ilgili güvenlik tedbiri olarak İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında seçicilik ilkesine bağlı kalınarak Artık Akım Anahtarı tesis edilir.(Kaçak akım rölesi)
HAVALANDIRMA
İşyerlerinde çalışma sırasında ortaya çıkan zararlı emisyonları ortamdan uzaklaştırmak için KULLANILAN metotlar
II. Cebri havalandırma
lokal havalandırmanın avantajları
-Yüksek dozda toksik madde içeren kimyasalların emisyonları için kullanılır.
- - Toz ve metal dumanlarının tahliyesinde kullanılır.
- - Kirleticiler kaynakta yakalanıp uzaklaştırılır
-Isıtma ve soğutma maliyeti düşüktür.
İklimlendirmenin uygulama alanlarından endüstriyel uygulamaların yapıldığı yerler
-Süt ve süt ürünlerin işletilmesi
-Zirai Maddelerin Kurutulması Ve Depolanması
-Matbaa Ve Basım İşlerinin Yapıldığı Yerler
-Sağlık Hizmetleri Veren Kurum Ve Kuruluşlar
-Kimyasal ve solventlerin üretimin yapıldığı yerler
Temiz havayı oluşturan gaz hacimleri içinde % 20,93 oksijen vardır.
Hava akışı yoluyla ortamda bulunan hava kalitesini korumak yada iyileştirmek için en çok kullanılan havalandırma yöntemi genel havalandırmadır.
- I- İşyeri bina ve eklentileri
- II- İşyerinde bulunan iş ekipmanları,
- III- İşyerinde kullanılan ve üretilen maddeler, IV-İşyerinde ki tüm çalışanlar
Çalışma ortamı gözetimi yapılırken yukarıdaki husular dikkate alınmalıdır.
ACİL DURUMLAR
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde işveren; yangınla mücadele konusunda eğitimli bir çalışan görevlendirmesi için en fazla 40 çalışanının olması gerekir
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanlarındaki işyerlerinde tatbikatlar Yönetim tarafından yürütülür
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak takip edilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için İşyerlerinde Yılda bir aralıkla tatbikat yapılır, denetlenir ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılır.
Acil durum çalışmalarının bir sistem dahilin de yapılabilmesi için faktörlerin sıralama nasıl olmalıdır
1-Acil durumların belirlenmesi 2- Önlemlerin belirlenmesi
- 3- Ekiplerin oluşturulması
- 4- Eğitim
- 5- Uygulama
- 6- Gözden geçirme, güncelleme, iyileştirme
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, 10'dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde arama, kurtarma, tahliye ve yangınla mücadele konularında 1 adet destek elemanı görevlendirilmelidir
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, acil durum planlarını hazırlamak ve tatbikatların yapılmasını sağlamak işverenin yükümlülüğüdür.
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, işveren; işyerlerinde tehlike sınıflarını tespit eden Tebliğde belirlenmiş olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde
30 çalışana, tehlikeli sınıfta yer alan İşyerlerinde 40 çalışana ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana kadar; arama, kurtarma, tahliye ve yangınla mücadele konularında her biri için uygun donanıma sahip ve Özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, acil durum planları sırasıyla çok tehlikeli tehlikeli ve az tehlikeli 2-4-6 aralıkla yenilenir.
- İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı
- Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı
-Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi
-Acil durumlar ekip listesi , acil durum planı dökümanında bulunması gerekir.
İlkyardım Yönetmeliği'ne göre sırası ile az tehlikeli tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerlerinde her kaç çalışan için 20-15-10 ilkyardımcı belgesi olan personel olması
gerekir
İlkyardım Yönetmeliği'ne göre İlkyardımcı belgesinin geçerlilik süresi 3 yıldır İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe göre, çalışanların yükümlülük ve
sorumlulukları
-Acil durumlar sırasında kendisinin ve çalışma arkadaşlarının hayatını tehlikeye düşürmeyecek şekilde davranmak.
-Acil durum planında belirtilen hususlar dahilinde alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymak.
-Acil durumun giderilmesi için, işveren ile işyeri dışındaki ilgili kuruluşlardan olay yerine intikal eden ekiplerin talimatlarına uymak.
-Acil durumlarda derhal yetkililere bilgi vermek gerekir.
İlkyardım Yönetmeliği'ne göre
-Temel ilkyardım eğitimi en az 16 saat olmalıdır.
-İlkyardım eğitimleri sonunda İl Sağlık Müdürlüklerince sertifika verilir.
ELEKTRİK
Üzerinde elektrik olan kaynak makinası elektrodunu eliyle tutan ve bu şekilde elektriğe Çarpılan bir kimse elindeki bu elektrodu Elektrik akımı elden, kola, oradan da toprağa geçtiği için, kol kasları içinden geçen akım nedeniyle beynin kendisine gönderdiği “çek” emri sinyallerini algılayamaz ve bu nedenle de beyinin emrine göre hareket edemez.
Evsel bir elektrik abonesinin elektrik iç tesisatının sınırları Elektrik iç tesisatı abonenin sayacının akım çıkış vidasından itibaren evin içine doğru olan tesistir.
Binalarda yıldırımdan korunma amacıyla paratoner kullanılabilir.
Kazan, tank, menhol gibi dar ve kapalı yerlerde yapılan elektrik ark kaynağında Sadece doğru akım kullanılmalıdır
Etkin değeri 1000 voltun altında olan fazlar arası gerilimler alçak gerilim, 1000 voltun üstünde olanlar yüksek gerilim olarak tanımlanır
Dokunma gerilimi, üzerinde elektrik olan bir iletkene elle veya herhangi bir organ ile dokunulduğu zaman el veya bu organ ile ayakların yere temas ettiği nokta arasındaki gerilimdir.
Dokunma gerilimi hem AC hem de DC devrelerde kullanılan bir teknik terimdir. DC devrelerde dokunma geriliminin değeri 120 volttur.
Sigortalar elektrik hatlarını kısa devrelere karşı korur.
VOLTMETRE Bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki potansiyel farkı (gerilimi) ölçmey yarayan ölçü aletidir
Elektrik akımının ölçümünde ampermetre kullanılır.
Bir madde atomundaki elektronların, kendi atom çekirdeği etrafındaki hareketine elektrik denir.
Kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından mutlaka alınması gereken önlemlerden en son yapılması gereken Kısa devre etme ve topraklama İŞLEMİDİR.
Elektrik çarpması sırasında kalp, her ne kadar çalışmaya devam etse de, atışlar düzensiz gerçekleşir. Kalbin bu şartlar altındaki anlamsız atışlarına Fibrilasyon verilir
Ülkemizde bina içi elektrik şebekelerinde, faz ile nötr arasında 220 volt gerilim ve iki faz arasında 380 volt gerilim bulunmaktadır.
Kaçak akım şalterleri (röleleri) Fazdan gelen akımın nötürden giden akıma eşitolup olmadığını kontrol ederek kaçak akım tespiti yapar.
Elektrikli makina ve araçların gövde kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanması sıfırlama olarak tanımlanır.
Elektrik tesisatının exproof olması İnfilak (patlama) Tehlikesine karşı önlem olarak amaçlanmıştır
Elektrik yangınlarında öncelikli olarak Karbondioksitli yangın söndürücüler kullanılır
İşareti Çift izolasyonlu ekipman anlamına gelir.
Fiş-priz sistemleri ile ilgili güvenlik önlemleri
- - Kırık ve çatlak fiş-prizler kullanılmamalıdır.
-Topraklama kontak elemanları akım kontak elemanlarındanönce bağlantıyı sağlamalıdır.
-Ara fiş-priz düzenlerinin yalıtkan düzenekleri uygun şekilde korunmalıdır.
- - Fişler, aynı tesiste kullanılan farklı gerilimler için kullanılan prizlere sokulmayacak yapı ve özellikte olmalıdır.
-Fiş ve prizlerde kablo bağlantı nokrtaları vida ile sıkıştırılırken gevşek bırakılmamalıdır
Açık hava tesislerinin çevresi, üzerinde yüksek gerilim tesislerine karşı uyarma levhası bulunan ve yüksekliği en az 1,8 metre olan bir çitle çevrilmelidir
Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde yüksek gerilim Etkin değeri 1000 voltun üstünde olan fazlararası gerilim olarak tanımlanmıştır
Atmosferde doğal elektriklenme sonucu bulutla yer arasındaki elektrik boşalmasına Yıldırım denir.
Depoların parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılması sırasında araç ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılmasının temel amacı Statik elektriklenmeyi önlemektir.
Tehlikeli Gerilimin alt sınır DEĞERİ 50 v
Paratoner sistemlerinin tesisatları azami yılda bir periyodik kontrolünün yapılması gerekir Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine göre insanları tehlikeli dokunma gerilimlerine
karşı korumak için, işletme akım devresinde bulunmayan iletken bir bölümün topraklanmasına Koruma topraklaması denir.
Elektrik iç tesislerinde alternatif veya doğru akım devrelerinde kullanılan sigortalar kapalı bir tablo içine monte edilmeli, değeri 32 amperin üstünde olan sigortalar en az bir şalter veya anahtarla kontrol altına alınmalıdır
Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu yerlerle bu maddelerin yakınındaki yerlerde statik elektrik yüklerinin meydana gelmesine karşı ALINACAK güvenlik önlemler
-İyonizasyon
-Topraklama
-Nemlendirme
-Birbirine bağlama ve topraklama
0,1 mA elektrik akımının hissedilme sınırı
GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ
Acil kaçış, ilk yardım işaretlerinde yeşil renk kullanılır
"CE" işareti Yönetmeliği, Ürünün üzerinde yer alan ve ürünle ilgili bir özelliği resimli olarak tasvir eden şekli Piktogram ile ifade etmektedir
Sağlık Ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine göre Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir. Emniyet işaretleri dışında sarı yerine Parlak turuncu renk Kullanılabilir
İşaret levhaları için flüoresan renkler, reflektör malzeme veya yapay aydınlatmanın en uygun kullanımı Doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde gerçekleşir
Geometrik şekil, resim, sembol, piktogram ve renklerden oluşturulan ve gerektiğinde yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş levha İşaret levhası
Güvenlik rengi olarak kullanılan kırmızı Yasak İşaretlerinde kullanılır
Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı yasaklayan işaretlerlere Yasak İşareti denir
Mavi renk Daire şeklinde kullanılırsa emniyet rengi olarak kabul edilir
Sağlık ve Güvenlik işaretleri Yönetmeliği'ne göre; yangınla mücadele, yasaklayıcı, emir ve uyarı işaretlerinin biçimleri sırasıyla Kare veya Dikdörtgen - Daire - Daire - Üçgen
EI işaretleri ve sesli sinyal birlikte kullanılmamalıdır
Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler ile işletme tesisleri içinde çalışanların çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgelerde, Sarı - Siyah , Kırmızı - Beyaz renk şeritleriyle işaretlenmelidir
Biyolojik tehlike
Sağlık ve Güvenlik işaretleri Yönetmeliği'ne göre; uyarı, emir ve yangın mücadele işaretlerindeki piktogramların rengi sırasıyla Siyah - Beyaz - Beyaz şeklindedir.
Yasaklayıcı işaretler Daire biçiminde beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi
Acil çıkış yönlendirme işaretlerinin işaret yüksekliği en az 15 santim olmalıdır Işıklı sinyaller
-Bir işaret bir diğer işaretin çok yakınında kullanılmamalıdır
- - Karıştırılma ihtimali olan iki işaret aynı anda kullanılmamalıdır
-Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmemelidir
- - Herhangi bir enerji ile çalışan işaretlerin, enerjinin kesilmesi durumunda, işaretlerin yedek enerji kaynağı ile derhal çalışması sağlanacaktır
Sesli sinyaller
-Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde kullanılmamalıdır
-Tehlikenin büyüklüğüne ve bunların uygulanacağı alana göre belirlenmelidir
-Kullanılmadan önce ve kullanım süresince yeterli sıklıktaki aralıklarla kontrol edilmelidir
-Uygun tasarımı, yeterli sayıda olması, uygun bir şekilde yerleştirilmesi, bakım ve onarımının iyi yapılması ve doğru çalışması sağlanacaktır
Zorunluluk ifade eden güvenlik işaretlerinde mavi renk kullanılır
KİŞİSEL KORUYUCULAR
Solunum sistemi koruyucuları
-Toz filtreli maskeler
-Dalgıç donanımları
Kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları
-Hava beslemeli solunum sistemleri
Kişisel Koruyucu Donanımlar Teknik Tedbirler yetersiz ise kullanılır KKD'lerin genel sağlık ve güvenlik gerekleri
-KKD' nin kendisinin ek risk oluşturmaması
-Kullanıcının ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olması
- - Hangi risklere karşı kullanılacağı konusunda çalışanların bilgilendirilmesi ve kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitilmesi
-Acil durum amacıyla üretilmiş KKD' lerin rutin faaliyetlerde kullanılmaması
Kulak koruyucularının ambalajları üzerinde NRR veya SNR olarak belirtilen özellik
Gürültü Azaltma Oranını ifade eder.
Kişisel koruyucu donanım Yönetmeliği'ne göre AT uygunluk beyanı'nı Ürünün imalatçısı hazırlar
Solunum koruyucu donanımlar
-risk analizi yapılarak kirleticiye uygun belirlenmiş filtre ve kartuşlarla kullanılırlar
- - Kullanıcının solunum yapmasıyla havayı temizleyen solunum cihazlarının etkinliği büyük oranda cihaz
ile kullanıcının yüzü arasında kaçak olmamasına bağlıdır
- - Kaçış amaçlı setler, acil durumlarda tehlikeli ortamdan hızla uzaklaşmak gereken hallerde kullanılırlar
- - En yaygın kullanılanı basit toz maskeleridir
Emniyet kemerlerinin taşıma yükü en az 1150 kg olmalıdır
Tehlikeye maruz kalma olasılığı yüksek, maruz kalındığında verebileceği zarar kabul edilemez ya da zararın şiddeti düşürülmüş olsa da mevcut tehlike düzeyi, çalışanda Kişisel koruyucu donanımlara başvurulur
- I- Nitril
- II- Neopren
- III- PVC yağa karşı etkili eldiven cinslerindendir.
Bir kulak koruyucunun NRR veya SNR değerinin yüksek olması, koruyuculuğunun da yüksek olduğunu
gösterir
Kulak koruyucuları çimento, otomotiv, kimya, cam sanayi, metal, ağaç ve tekstil işleri, matkap ve hilti ile çalışma ve havalimanlarında yer hizmetlerinde kullanılır
Yüz siperlikleri gözü ve tüm yüzü koruyabilirler Eldivenlerin mekanik direncini belirleyen sürtünme, kesilme, delinme ve yırtılma özellikleri, ilgili piktogramın altındaki rakamlarla ifade edilir
KKD'ler ile ilgili yapılacak risk değerlendirme çalışmalarında
- - KKD'nin olası maruziyeti önleme düzeyi
- - Başka yöntemlerle önlenemeyen hangi risklere karşı KKD kullanılması gerektiği
- - Her bir KKD için tasarım, üretim ve seçiminde uyulması gereken yasal gereklilikler
- - KKD'nin özellikleri ile önlemesi beklenen risklerin karşılaştırılması
İŞ EKİPMANLARI
İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartlan yönetmeliği kapsamında 'öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetlerine Periyodik kontrol denir
Bir makine üzerinde aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir
A) Seri veya tip tanımlaması
- B) İmalatçının unvanı ve adresi
C) CE işareti
d) Üretim yılı
Koruyucular ve koruma donanımlar
- A) Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur.
- B) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur
C) Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olur,
- D) Sağlam yapıda olur
- E) Tehlike bölgesinden yeterli UZAKLIKTA bulunur
Tehlikeli bölge: İş ekipmanının bünyesinde veya çevresinde yer alan ve kişiler için sağlık ve güvenlik yönünden risklerin bulunduğu bölge
Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikelİ bölgede bulunan kişi tamamı
Bakım: İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi işlemlerin
Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere
uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetleri
Makine emniyet yönetmeliğine göre Dinamik deney katsayısı yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek amacıyla seçilir. Genel bir kural olarak, bu katsayı 1,1 eşittir
Makine Emniyeti Yönetmeliği'ne göre Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan
bütün metalik aksamlar yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır; genel bir kural olarak bu katsayı 4 tür.
Titreşim analizi, yağ analizi, sıcaklık analizi gibi yöntemleri kullanarak makine ve ekipmanlardaki arızaları sorun yaratacak hale gelmeden önce tespit ederek muhtemel arızaları önlemeyi hedefleyen bakım yöntemi Kestirimci bakım
Bakım ve onarım hizmetleri makine, tezgâh ve tesislerin daha uzun sürelerle, arızasız ve problemsiz olarak çalışmasını, beklenmedik arızalar sebebiyle tehlikeli durumların ortaya çıkmaması, istenmeyen olaylara, kazalara, yaralanmalara, malzeme hasarlarına, zaman kaybına sebep olmaması için yapılan planlı ve düzenli çalışmalar arasındadır
Bakım ve onarım işlerinde çok rastlanan kaza türleri
- A) Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar
B) Elektriğe çarpılma, Hareketli kısımlarda yaralanma, Düşme şeklindeki kazalar
- C) Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve boğulmalar.
- D) KKD kullanamamasından dolayı yaşanan kazalar İçme suyu boru donanımı temel rengi Yeşil renk Buhar boru donanımı temel rengi gri renk
Halat kullanarak yapılan çalışmalarda çalışanlara, çalışma halatına bağlı olarak verilecek ve kullandırılacak olan koruyucu ekipman Paraşütçü tipi emniyet kemeridir
Bakım-onarım işlerinin yapılmasındaki asıl hedefler arasında yer almaz?
- A) Sistemin düzgün çalışmasını sağlamak
- B) Arıza ve kaza olmadan, tespit yapıp tedbir almak
- C)Tesisin ömrünü uzatmak E)Beklenmedik arızaları önlemek
İş ekipmanlarının bakım, onarım ve periyodik kontrolleri
Bir makinede üç işçi çalışıyorsa üç adet çalıştırma üç adet de durdurma düğmesi bulunmalıdır. Asansör işletme, bakım ve periyodik kontrol yönetmeliği'ne göre, periyodik kontrol sonucunda kusursuz olarak değerlendirilen bir asansöre iliştirilecek bilgi etiketi YEŞİL RENK olmalıdır
Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği'ne göre, periyodik kontrol sonucunda güvensiz olarak değerlendirilen bir asansöre iliştirilecek bilgi etiketi Kırmızı renk olmalıdır.
Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği'ne göre Yönetmelik kapsamında piyasaya arz edilen yeni asansörün ilk periyodik kontrolü tescil aşamasından önce, asansör yaptırıcısının müracaatı üzerine en geç 15 gün içerisinde A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılır
Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği'ne göre bina sorumlusunun yükümlülükleri
- I- Ayda bir kez bakım
- II- Yılda bir kez periyodik kontrolü
- III- Asansörün, asansör monte eden veya onun yetkili servisince güvenli hale getirilmesini sağlamak
Makine ve tezgâhlarda durdurma ve başlatma düğmeleri renkleri sırası Yeşil, kırmızı renk olmalıdır
Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi durumlarda periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gerekli kontrollerin yapılır
Kontrol sonuçları kayıt altına alınır ve yetkililer her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanır İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belgelerin ekipmanla birlikte bulundurulması gerekir
İş ekipmanında yapılan her türlü temizlik, ayar, kalibrasyon gibi işlemlerin tamamı bakım olarak nitelendirilir
insan ve yük asansörlerinde güvenlik önlemleri
- A) Asansör boşluğundan, asansörün çalışmasına özgü tesis ve tertibattan başka, hiç bir şekilde halat, tel ve boru gibi sair malzeme veya tesis geçirilmemeli
- B) Asansör makine dairesi veya boşlukları, geçit olarak kullanılmamalı
- C) Bütün asansör kabinlerinde, taşıyabilecekleri en çok yükü açıkça gösteren levhalar bulundurulmalı
D) Kat kontağı bulunmayan yük asansörlerinde asansörcü bulundurulmalı
- E) İnsan ve yük taşımada kullanılan asansörlerin periyodik kontrolleri ilgili yönetmeliklerde ki belirtilen sürelerde yaptırılmalı
İş ekipmanlarında öncelikli olan durum DURDURMADIR.
İş ekipmanlarının Kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre çalışanların bilgilendirilmesi
- A) İş ekipmanının kullanım koşulları
- B) İş ekipmanında öngörülen anormal durumlar
C) Bulunması halinde iş ekipmanının önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar.
- D) İş ekipmanına ait riskler ve tehlikeler
Makine koruyucularının özellikleri
- A) Çalışmaya engel olmamalı, üretimi zorlaştırmamalıdır.
- B) Koruyucunun kendisi tehlike oluşturmamalıdır.
- C) Malzemelerin darbelerine dayanacak sağlamlıkta olmalıdır.
- D) Koruyucular, amaca uygun, kullanılması kolay sağlam ve dayanıklı olacak
İş ekipmanlarında muayeneler haftalık, aylık, üç aylık, yıllık ve benzeri periyotlarla iş ekipmanının ilgili olduğu standartların veya İmalatçısının öngördüğü düzenli aralıklarla tekrarlanır.
iş ekipmanları
- A) Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadan kaldıracak uygun güvenlik tertibatı ile donatılacaktır.
- B) İş ekipmanlarının kumanda cihazları istem dışı hareketlerle ÇALIŞMAMALIDIR
- C) Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları, bunları kaynağında tutacak veya çekecek uygun sistemlerle donatılacaktır.
- D) İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde, iş ekipmanında acil durdurma sistemi bulunacaktır
- E) İş ekipmanında acil durdurma sistemi başlatma sistemine göre öncelikli olmalıdır.
İmalatçının makine ve iş ekipmanları ile ilgili Birçok sorumlulukları bulunmaktadır Bunlar arsında
- - Etiketleme
-İşletme talimatları
-Bakım
- - Teknik servis yer alır
BASINÇLI KAPLAR
Regülatör basınç ayarlama görevini yapan cihazdır
Kazanların hidrolik basınç deneyleri en yüksek çalışma basıncının en çok 1,5 katı ile yapılacaktır
Benzin tankı basınçlı kap değildir.
Güneş enerjisi su depoları basınçlı kap değildir.
Buhar kazanlarında en az 2 adet emniyet supabı bulunmalıdır Buhar kazanlarında en az 2 adet su seviye göstergesi bulunmalıdır
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği'ne göre basınçlı ekipmanları için izin verilen limitlerin aşılmasına karşı korumak amacıyla tasarımlanmış emniyet aksesuarları
I- Bel verme çubukları II- Basınç şalteri
III- Patlama diskli emniyet aletleri
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği' ne göre alüminyum kaplar için Azami gerilme direnci en çok 350
N/mm2 olur
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği' ne göre Zorlayıcı olmayan testler
- A) Manyetik partiküler testi
- B) Gözle muayene testi
- D) Radyografi testi
- E) Ultrasonik test
Rezonans testi basınçlı kaplara uygulanmaz
Hidrolik test basınçlı kaplara uygulanan zorlayıcı testlerden biridir
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği' ne göre basit basınçlı kap azami çalışma sıcaklığı alüminyum veya alüminyum alaşımlı kaplar 100 derecen fazla olmayan kaplardır
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği'ne göre CE uygunluk işaretinde yer alan tüm yazılar, 5 mm'den küçük olmamak üzere aynı düşey boyutlarda olmalıdır.
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği'ne göre birinci grup akışkanlar
A)Patlayıcı akışkanlar B)Toksik akışkanlar
C)Kolay alevlenir akışkanlar E)Oksitleyici akışkanlar
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği' ne göre basınç göstergesi kap boyunun 1,5 katı uzaktan okunabilecek biçimde kırmızı işaretli olarak gaz fazına doğrudan bağlanır
Kompresörlerde alınacak güvenlik önlemleri
A) Kompresör periyodik kontrolleri yılda 1 kez olmalıdır.
- B) Sabit Kompresör deposu patlamaya karşı dayanıklı bir bölmeye alınmalıdır.
- C) Seyyar kompresörler çalışan işçiden en az 10 m uzaklıkta bulunmalıdır.
- D) Kompresör deposu üzerinde manometre bulunmalıdır E)kompresörün temiz hava emmesi sağlanmış olmalıdır
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği' ne göre Silindirik bölümün ve uçların gerçek et kalınlığı, çelik kaplarda 2 mm'den az olamaz
Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliği kapsamında gerilme ve ya zorlama mukavemetinin birimi N/mm2
Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği'ne göre AT Tip İncelemesi başvurusu, imalatçı veya Türkiye'deyerleşik yetkili temsilcisi tarafından seçilen bir onaylanmış kuruluşa yapılır. AT uygunluk beyanında
- I- Kullanılan diğer teknik standart ve ayrıntılar,
- II- İmalatçının veya Türkiye'de yerleşik yetkili temsilcisinin yasal bağlayıcı imza yetkilisinin ayrıntıları.
- III- Basınçlı ekipmanın veya donanımın tanımlama aranır.
KAYNAK İŞLERİ
I. Endüstriyel gazlar
Tüp boğazının bir yanal yüzünde; tüpü üreten firmanın ticari ünvanı ve ilk test tarihi ile diğer yanal yüzünde tüpü dolduran ve testini yapan firmanın ticari ünvanı ve son test tarihinin 0,5 mm derinliğinde kalıcı olarak yazılmış olup olmadığını kontrol edilmeli ve yazılmamış ise tüpü teslim alınmaması gerekir.
Kaynak ışınları iyonlaştırıcı radyasyon yaymaz.
Görünen ışınların; ışık stresi, yorgunluk ve mide bulantısı gibi etkileri vardır.
Ultraviyole ışınlar dalga boyları en kısa olanlarıdır.
Elektrot la yapılan Kaynak işlemi yangınları için Kuru kimyevi tozlu yangın söndürücü bulundurulmalıdır
Oksi - asetilen kaynak işleri
- - Önce üfleç(şaloma) üzerinde bulunan oksijen musluğu (valf) açılır.
- - sonra üfleç(şaloma) üzerinde bulunan asetilen musluğu (valf) açılır.
-Asetilen hortumunun rengi kırmızı, oksijen hortumunun rengi mavi olmalıdır.
- - Oksijen tüplerine ve cihazlarına yağlı el veya eldivenlerle dokunulmamalıdır.
- - üfleç(şaloma) çıkışında oksijen ve asetilen karıştırılarak bek ucundan çıkar ve kıvılcımla bek ucunda alev oluşturur.
Kaynak işlerinde ortaya çıkabilen risk etmenleri
A) Azot dioksit
- C) Siderozis
- D) Ozon
- E) UV ışınları
Gaz altı kaynağı Hem yarı otomatik hem de tam otomatik kaynak sistemlerinde kullanıma çok uygundur.
Dar ve sınırlı alanlarda kaynak yapmak örtülü elektrot ark kaynağının avantajlarından biridir
TÜP RENKLERİ
- A) Asetilen tüpleri - Sarı
- B) Helyum tüpleri - Kahverengi
C) Hidrojen tüpleri - Kırmızı
- D) Karbondioksit-Gri
Oksijen tüpleri yanıcı gaz tüplerinden ayrı olarak en az 6 metre uzakta depolanmalıdır
Regülatör çıkışına ve şaloma girişine emniyet valfi konulmalıdır
Kaynak yapılan yerlerde, kullanılmakta olan gaz tüplerinden başka gaz tüpleri bulundurulmayacaktır.
Gaz tüpleri, çalışma anında dik duracak ve devrilmemeleri için gerekli tedbirler alınacak ve tehlike anında kolayca sökülecek şekilde bağlanmış olacaktır.
Gaz tüplerinin taşınması için özel araçların kullanılması gerekir ve bu tüpler kullanılmadıkları zaman, valfları kapanacak ve bu valfları koruyan başlıkları takılacaktır
Atölyede bulunan gazve oksijen boruları ile şalomaya gelen hortumlar, ayrı ayrı ve diğer tesislerden de
kolaylıkla ayrılacak renkte olacaktır
Şalumolar, çalışır durumda gaz tüpü üzerine veya başka bir teçhizata aşılmamalıdır
Gaz tüplerinden propan valf ağızları sol vida dişlidir
Gaz tüplerinden Oksijen valf ağızları sağ vida dişlidir
Kaynak işlerinde çalışanlar, günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabilirler
Kaynak ve kesme işlemlerinde oluşan zararlı kimyasal bileşikler
-Krom
-Florür
- - Cıva
- - Kurşun
Toz altı kaynağı Hatasız ve yüksek mekanik dayanımlı kaynak dikişleri verir
Elektrik kullanılan kaynak işlerinde güç kaynağının maksimum boşta çalışma gerilimi
DA 8 0 V - A A 110V
Elektrik kullanılarak yapılan kaynak çeşitleri
- A) Ark Kaynağı
- B) Punta kaynağı
D) Gazaltı kaynağı
- E) Lazer Kaynağı
Kaynak işlemi sırasında ortaya çıkan ışınlardan en yüksek enerjili ve insan sağlığı açısından en tehlikelisi Morötesi ışınlar dır.
Herhangi bir koruma kullanmadan devamlı ark kaynağında çalışan bir kişide morötesi ışınların etkisiyle cilt kanseri meydana gelebilir.
EL ALETLERİ
Eğe :Üzerindeki dişler yardımıyla talaş kaldırarak iş parçasını istenen biçim ve ölçüye getirmeye, yüzeyleri düzeltmeye ve bilemeye yarayan el aleti
Cımbız: Yüzey temaslı elektronik malzemeler ve çok küçük boyutlu vidalar vb. elle tutulamayacak kadar küçük boyutlu malzemeleri tutmak için kullanılan el aleti
Çizecek (biz): Tahta ve plastik gibi malzemelerin üzerinde, düzgün kesme işlemleri gerçekleştirebilmek için çizgiler ve işaretler oluşturmaya yarayan el aleti
Parlayıcı patlayıcı malzemelerin kullanıldığı işyerlerinde Kıvılcım çıkarmayan el aletleri kullanılmalıdır.
Tornavida ile çalışma yapılırken uyulacak kurallar
A) Vida başına göre uygun tornavida seçilmelidir.
- B) Tornavida ucu keski ucu gibi bilenmemelidir.
- C) Tornavidaya çekiçle vurulmamalıdır.
- D) Malzeme kol üstünde veya bacakta tutularak tornavida kullanılmamalıdır
- E) Ucu zarar görmüş tornavidalar kullanılmamalıdır
Genel olarak el aletlerinde alınması gereken önlemler
- A) Çekiç başını tam sıkıştırmak için odun kaması kullanılmalıdır.
- B) Sadece keskin uçlu keskiler kullanılmalı ve doğru açıda yerleştirilmelidir.
- C) Hasar görmüş el aletleri kullanım dışı bırakılmalıdır.
- D) Sivri, keskin aletler kılıfsız taşınmamalıdır.
- E) Elektrikli el aletleri kendi özel gayeleri için doğru olarak ve kendi kapasiteleri içinde, aşırı zorlanmalara başvurulmadan kullanılmalıdır.
MOTORLU ARAÇLAR
Ekskavatörler :Genel olarak yapı temellerinde, hendek kazılarında, hareket sahası kısıttı olduğundan kazma ve yükleme işlemlerinin bir arada yapılması gereken kazılarda, drenaj ve sulama kanalları kazılarında, kırma işlerinde ve tünellerde kullanılan iş makineleri
Operatörlerin Belgeleri:
A1: Motorlu Bisiklet, A2: Motosiklet kullanıcıları
B: Hususi ve Binek araçları ( Otomobil, Minibüs, Kamyonet)
C: Kamyon
D: Çekici kullananlar
E: Otobüs
F: Lastik tekerlekli traktör ( Sadece kendi sınıfında araç kullanabilir) G: İş makinesi kullananlar (( Sadece kendi sınıfında araç kullanabilir) K: Aday sürücüler
SRC ( Mesleki Yeterlilik Belgeleri) SRC 1: Yurtdışı yolcu taşımacılığı SRC 2: Yurtiçi yolcu taşımacılığı SRC 3: Yurtdışı yük taşımacılığı SRC 4: Yurtiçi yük taşımacılığı
İş makinalarını işyerinde kullanabilmek için operatörbelgesi gereklidir Bir iş makinesi trafikte de kullanılacaksa G sınıf ehliyet gereklidir
Bir iş makinesi park edileceği zaman dikkat edilmesi gereken hususlar
A) Kepçe ve bağlantı yere indirilmelidir.
- B) Motor kapatılmalıdır.
- C) Park freni çekilmelidir.
- D) Düz yerde park edilmelidir.
Akümülatörün iki kutup başı arasına her iki kutup başına da değen madeni bir parça konulursa,
Akümülatörün kısa devre olur ve patlar.
Gabari : Araçların, yüklü veya yüksüz olarak karayollarında güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçüleri ifade eder
Motorlu araçlarda kısa devreden dolayı yangın çıkacak olursa Bataryanın kutup başı bağlantısı çıkarılır
Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre iş makinelerinin yerleşim yeri içinde ve dışında hızları en fazla 20 km/h olmalıdır
Karayollarında seyreden araçların yüklü veya yüksüz olarak azami yüksekliği en fazla 4,00 metredir 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren
veya gösterecek olan tüm sürücülerin alması zorunlu olan SRC2belgesi "Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı" için
gereklidir
Serme-sıkıştırma-yüzey kazıma grubu araçlar
- A) Silindir
- B) Mıcır serici makinesi
- C) Finişer
- D) Yüzey kazıma makinesi
Kaldırma-yükleme-istifleme grubu araçlar
- A) Mobil vinç
- B) Raylı tavan vinci
C) Kule vinci
- D) Forklift
Kazıma-yükleme-tesviye grubu araçlar
A) Beko-loder
- B) Dozer
C) Ekskavatör
- D) Grayder
Kule vinci: Malzemeleri ya da yükleri kaldırma ve iletme, yeni bir yöne dönerek veya hareket ederek aktarma, yerlerini değiştirme, yükleme, boşaltma işlerinde kullanılan, bom ucunda 400kg yük taşıyabilen dipte ise 4000kg yük taşıma gücüne sahip iş makinesi
Kendi firmalarına ait araçları bulunan ve firmalarına ait her türlü eşya ve yükü bu araçlar ile sevk eden tüm firmaların faaliyet alanına ve araç tonajlarına bakılmaksızın almaları gereken yetki belgesi K2
MADEN
3213 sayılı maden kanununa göre madenlerin aranması bulunması ve işletilebilmesi için verilen izinler ve maden yataklarının bulunmasına yardımcı olanlara tanınan maddi imkânlara Maden hakları denir
Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre patlayıcı madde lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık maddesi yerleştirildikten sonra doldurulur ve sıkıldıktan sonra ateşlenir. Sıkılma maddesinin boyu 40 santimetre olan kartuşlar için 35 santimetredir.
Grizulu maden ocağında Exproof özelliği olan aydınlatma aygıtı kullanılmalıdır
Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre 50 Kg dan aza patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır
3213 sayılı Maden Kanunu'na göre, hedef sahayı seçmenin gerekçeleri, nedenleri ve aranacak maden/madenlerin belirtildiği; mevcut bilgiler doğrultusunda hazırlanmış yorum ve değerlendirmeleri içeren rapor Ön İnceleme Raporu dur.
3213 sayılı Maden Kanunu'na göre, madenler 5 ana grupta sınıflandırılmıştır
Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliğine göre grizulu ve yangına elverişli kömür damarlarının bulunduğu ocaklarda tüm çalışanlar çalışma süresi boyunca her halükarda en az 30 dakika kullanım süresi olan oksijen ferdi kurtarıcı taşır ve gerektiğinde kullanır
TARIM SEKTÖRÜNDE SAĞLIK GÜVENLİK
Küflü samana maruz kalan kişilerde Çiftçi akciğeri hastalığına yakalanma olasılığı en yüksektir
I. İnsektisitler
III. Herbisit bir pestisit türüdür
Tarım, orman, balıkçılık gibi işlerde deri, akciğer,dudaklarda kansere neden olan pestisitte bulunabilen kimyasal Arsenik
Tarım ve hayvancılıkla ilgili işler yapan (veteriner kasap mezbaha çalışanları) kişilerde görülen belirtileri daha çok derideki siyah renkli kabarcıklar şeklinde olan enfeksiyon hastalığı Şarbon
Tarım sanayisi çalışanları arasında görülme olasılığı en yüksek olan kanser türü Deri kanseri
Tarım ve hayvancılıkla ilgili işlerde çalışanlarda görülen enfeksiyon hastalıkları
- A) Şarbon
B) Tüberküloz
- C) Brusellozis
- D) Tularemi
Tarım sektöründe karşılaşılan tehlikeler
Raynaud Sendromu olarak bilinen hastalık Ellerde titreme şeklinde görülür
İLAÇLAMA İŞLERİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
- A) İlaçlama rüzgârlı ve havalarda yapılmamalıdır
- B) İlaçlama esnasında yeme içme olmamalıdır
C) İlaçlama esnasında alanda başka kişiler olmamalıdır
- D) İlaçlama anında zarar gören deline hortumlar çıplak elle tamir edilmemelidir
- E) İlaçlama sonrası eller iyi bir şekilde bol su ve sabun ile yıkanmalıdır
Tarımda pestisitlerin kullanımı esnasında dikkat edilecek hususlar
Maruz kalınması durumunda mukoza ya da deride lokal eritem, eskar veya ödeme neden olan maddeler Tahriş edici maddeler
Maruz kalınması durumunda aşırı derecede hassasiyet oluşumuna neden olan, hassaslaştırıcılar olarak da bilinen maddeler Alerjik maddeler
Pestisitler işyeri ortam faktörlerinden Kimyasal tehlikeler grubuna girerler Tarım sektöründe kimyasallardan etkilenme
IV .Temas yoluyla olabilir.
Ormancılık sektöründe karşılaşılan kazalar en çok vücudun gövde bölgesinde hasara sebep olur
YETİŞKİN EĞİTİMİ
İmza atabilme yetkisine sahip, başkasının iznine veya himayesine ihtiyaç duymadan yasal yükümlülüklerini yerine getirebilen ve 18 yaşını doldurmuş kişilere yasal olarak yetişkin denir.
Öz-benliği gelişmiş, kendi yaşantısını kontrol edebilen ve yönlendiren, özgüven ve özsaygı olgularını hayatının her kademesinde kullanan ve geliştiren bireyler Psikolojik olarak yetişkin grubuna girmektediR.
Pedagoji; Yunanca paid (çocuk) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve özellikle 'çocuklara öğretmenin bilim ve sanatı' anlamına gelir.
Yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı anlamını tam olarak karşılayan terim Androgoji
Bir konuyu öğretmek için ortak olarak çalışma olarak tanımlanan ve yetişkin eğitiminde önemli bir model olarak görülen eğitim bilimi Sinergoji
"Okuma, duyma, görme ve yapma yoluyla gerçekleştirilen eğitimlerin kalıcılık düzeyinin, en düşükten en yükseğe doğru sıralaması Okuma - Duyma - Görme - Yapma şeklindedir.
YETİŞKİNLER NASIL ÖĞRENİRLER
Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler. Eğitim kendi konularıyla ilgiliyse öğrenmeye hevesli olurlar. Eğitime aktif olarak katılmak isterler.
Eğitimde değişiklik / çeşitlilik isterler. Olumlu geribildirim verilmesini isterler
Kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar. Özgün birer birey olarak görülmek isterler.
Özgüvenlerinin korunmasını isterler. Beklenti düzeyleri yüksektir.
Bireysel gereksinimleri göz önüne alınmalıdır.
ETİK
İş sağlığı profesyonelleri için uluslararası "etik kurallar" ICOH tarafından hazırlanmıştır
İnsanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, kuralları doğru- yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe disiplini ETİK olarak adlandırılır.
- ü İş barışının geliştirilmesi
- ü Güven oluşturma
ü İlişkileri düzenleme
- ü Çalışana değer verme
iş etiği ve iş ahlakının ortak değerlerindendir.
SA 8000Uluslararası Standartlar Organizasyonunun (ISO) iş etiği ile ilgili konuları kapsayan ve sosyal sorumluluk ile ilgili standartıdır
Etik kurallar Belirli bir alana yönelik yazılı kurallardır
Endüstri toplumu öncesinde iş etiği ve iş ahlakı Din ve gelenek değeri kavramlarında değerlendirilmekteydi
ICOH' un (Uluslararası İş Sağlığı Komitesi), iş sağlığı ve güvenliği uzmanları İçin hazırladığı Etik İlkeler Rehberi'ne göre; "iş sağlığı profesyonelleri, insan onuruna saygı göstermek ve iş sağlığı uygulamasının kabul edilebilirliğini ve etkinliğini artırmak amacıyla, tam bir profesyonel bağımsızlığın ve tıbbi gizliliğin korunmasını garanti etmenin gerekliliği konusunda. İşverenleri, işçileri ve temsilcileri bilinçlendirmelidir." şeklinde tanımlanan ilkeSosyal taraflarla ilişki kurma ilkesidir.
ICOH' un (Uluslararası İş Sağlığı Komitesi), iş sağlığı ve güvenliği uzmanları için hazırladığı Etik İlkeler Rehberi'ne göre; "iş sağlığı profesyonellerinin etkinliklerindeki temel amaçları işçilerin sağlığı ve güvenliğinden yana olmalıdır; İş sağlığı profesyonelleri, yargılarını bilimsel bilgiye ve teknik yeterliğe dayandırmalı ve gerektiğinde uzman görüşüne başvurmalıdır/'Şeklinde tanımlanan ilke
Yeterlilik, doğruluk ve tarafsızlık ilkesidir.
PATLAYICI MADDELER:
Patlayıcı ortam : Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik'e göre Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışım
Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik'e göre Patlamadan korunma dokümanın hazırlanmasında asli sorumlu İşveren dir.
Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik'e göre patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde dikkate alınacak
hususlar
- Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri
-İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
- - Acil toplanma bölgesinin yeri ve büyüklüğü
- - Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı
Un ve çimento fabrikaları Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamına girmektedir
yerler
TEHLİKELİ YERLERİN SINIFLANDIRILMASI
BÖLGE 0 Gaz, Buhar ve Sis halindeki yanıcı maddeler Sürekli olarak, uzun süreli ya da sık sık oluştuğu
BÖLGE 1 Gaz, Buhar ve Sis halindeki yanıcı maddeler Normal çalışma koşullarında ara sıra meydana
gelme ihtimali olan yerler
BÖLGE 2 Gaz, Buhar ve Sis halindeki yanıcı maddeler Normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan ya da patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler
BÖLGE 20 Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozlar Sürekli olarak veya uzun süreli ya da sıkı sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler
BÖLGE 21 Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozlar Ara sıra patlayıcı ortam oluşturabildiği yerler
BÖLGE 22 Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozlar Patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan, ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler
PERİYODİK KONTROLLER
İş ekipmanının periyodik kontrolü sonucunda düzenlenecek raporda aşağıdaki bölümler bulunur:
Periyodik kontrollerin amaçları
- A) İşyerinde bulunan her türlü makine ve tesislerin fiziki özelliklerini önceden belirlemek,
- B) İşletme şartlarından dolayı oluşan aşınma, yıpranma gibi durumların varlığını araştırmak,
- C) Gerekli hallerde tamir, bakım, onarım ya da işletme şartlarında yapılması gerekli değişiklikleri ve alınacak tedbirleri belirlemek,
- D) Bir sonraki periyoda kadar güvenli bir şekilde çalışıp/çalışmayacağı konusunda fikir ve kanaat oluşturmaktır.
İşyerinde yapılabilecek iyi bir kayıt sistemi bulunması
- A) Hizmetlerinin devamlılığını sağlar
B) İşyerinin ve çalışanların durumları sürekli İzlenebilirliğini sağlar.
- C) Aksayan yönlerin rahatça görülebilmesini sağlar
- D) Yeni çalışanların işyeri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlar
Yapılan bir teknik periyodik kontrol sonrası düzenlenecek raporun belge niteliğini taşıması için raporda
- A) Tanıtım ve teknik özellikler
- B) Test metodu ve uygulanacak kurallar
- C) Değerlendirme
- D) Yetkili teknik eleman ilişkin bilgilerin yeralması gerekir.
Tablo-1: Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri
EKİPMAN ADI |
KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standartın ön- gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile)* |
PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** |
Buhar kazanları |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS 2025, TS EN 12952-6 ve TS 377-5 EN 12953-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Kalorifer kazanları |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS EN 13445-5, TS EN 303-1, TS EN 303-3 ve TS EN 303-5 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Taşınabilir gaz tüpleri (Dikişli, dikişsiz) |
Standartlarda süre belirtilmemişse 3Yıl |
TS EN 1802, TS EN 1803, TS EN 1968, TS EN 14876 ve TS EN ISO 16148 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Taşınabilir asetilen tüpleri |
TS EN ISO 10462 standartında belirtilen sürelerde |
TS EN ISO 10462 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Manifoldlu asetilen tüp demetleri |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS EN ISO 13088, TS EN 13720 ve TS EN 15888 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Manifoldlu tüp demetleri |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS EN 13385, TS EN ISO 10961 ve TS EN 15888 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü) (1) |
10 Yıl |
TS 1446, TS EN 12817 ve TS EN 12819 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı) (1) |
10 Yıl |
TS EN 12817, TS EN 12819 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Kullanımdaki LPG tüpleri |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS EN 1440 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Basınçlı hava tankları(2), (3) |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS 1203 EN 286-1, TS EN 1012-1, TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Kriyojenik tanklar |
TS EN ISO 21009-2 standartında belirtilen sürelerde. |
TS EN ISO 21029-2, TS EN ISO 21009-2, TS EN 13530-3 ve TS EN 14197-3 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Tehlikeli sıvıların(4), (5)bulunduğu tank ve depolar |
10 Yıl |
API 620, API 650, API 653, API 2610 standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
(1) LPG tanklarında bulunan emniyet valfleri ise 5 yılda bir kontrol ve teste tabi tutulur. (2) Seyyar veya sabit kompresör hava tankları ile basınçlı hava ihtiva eden her türlü kap ve bunların sabit donanımı. (3) Kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır. (4) Tehlikeli sıvılar: aşındırıcı veya sağlığa zararlı sıvılardır. (5) Tahribatsız muayene yöntemleri kullanılır. |
||
(*) Periyodik kontrol süreleri API 510 standartı esas alınarak belirlenen basınçlı ekipmanlarda; basınçlı ekipmandaki içerik (basınç ve benzeri) kayıpları ile korozyon gibi nedenlerle meydana gelen bozulmalar |
dikkate alınarak yapılan risk değerlendirmesi ve yönetimi çerçevesinde belirlenen periyodik kontrol süreleri, ekipmanın kalan ömrünün yarısını ve her halükarda beş yılı aşmaması gerekir. (**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. Kapsamı periyodik kontrolle sınırlı olmayan standartlar için periyodik kontrole ilişkin hükümler uygulanacak, imalata yönelik test ve deneyler uygulanmayacaktır. |
Tablo-2: Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrol süreleri ve kontrol kriterleri
EKİPMAN ADI |
KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standartın ön- gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) |
PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)* |
TS 10116, TS EN 280+A1, TS EN 818-6+A1, |
||
TS EN 1495+A2, TS EN 1709, TS EN 12079-3, |
||
TS EN 81–3+A1, TS EN 13015+A1, TS ISO |
||
9386-1, TS ISO 9386-2, TS EN 12158-1+A1, |
||
TS EN 12158-2+A1, TS EN 12159, TS EN |
||
Kaldırma ve/veya iletme araçları (1), (2), (3), (4), (5) |
Standartlarda süre belirtilmemişse |
12927-7, TS EN 13157+A1, TS EN ISO 13534, TS ISO 789-2, TS ISO 3056, TS ISO 4309, TS |
1 Yıl |
ISO 7592, TS ISO 9927-1, TS ISO 11662-1, TS |
|
ISO 12480-1, TS ISO 12482,(Ek ibare:RG- |
||
24/4/2017-30047) ASME B30.17(8), FEM |
||
9.751, FEM 9.752, FEM 9.755 ve FEM 9.756 |
||
standartlarında belirtilen kriterlere uygun |
||
olarak yapılır. |
||
Yürüyen merdiven ve yürüyen bant |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS EN 13015+A1 standartında belirtilen şartlar kapsamında yapılır. |
İstif Makinesi (forklift, transpalet, lift) |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
TS 10689, TS EN ISO 3691-5, TS ISO 5057, TS 10201 ISO 3184, TS ISO 1074 ve FEM 4.004 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Yapı İskeleleri(6),(7) |
Standartlarda süre belirtilmemişse 6 Ay |
TS EN 1495 + A2 ve TS EN 1808 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak ve EK-II’nin 4 üncü maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır. |
(1) Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. (2) Mobil kaldırma ekipmanlarının dışında kalan kaldırma ekipmanları için kararlılık deneyi ise gerek görüldüğünde ilgili standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
(3) Kapasitesinin altında kullanılacak kaldırma araçlarında beyan edilen kaldırılacak azami yük görünecek şekilde işaretlenir. Beyan edilen yükün üstünde bir ağırlığın kaldırılmasının söz konusu olduğu durumlarda kaldırma aracı kaldırılacak yükün miktarı esas alınarak yukarıda belirtilen kriterler çerçevesinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. (Beyan yükü; kaldırma aracında işveren tarafından beyan edilen kaldırılacak maksimum ağırlıktır.) (4) Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrolünde makine ve elektrik ile ilgili branşlarda periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler birlikte görev alır. (5) Asansörler ile ilgili standartlar; 31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği kapsamı haricinde kalan işyerlerinde dikkate alınır. (6) İskelelerin periyodik kontrolleri mühendislik ve mimarlık fakültelerinden inşaat ve makine mühendisliği ile mimarlık bölümü mezunları, inşaat, yapı, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine ve inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, gemi inşası işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır. (7) İskeleler, üzerlerinde taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde işaretlenir. (8) (Ek:RG-24/4/2017-30047) Vinçlerin periyodik kontrolünde uygulanan yük testlerinin “ASME B30.17” standardına uygun olarak nominal yükte yapılması durumunda; gerçekleştirilen periyodik kontrole ek olarak vinçler, yılda en az bir kez uygun tahribatsız muayene yöntemleri ile kontrol edilir ve nominal yüke maruz bırakarak vinçlerin taşıyıcı kirişlerinde sehim kontrolü yapılır. |
(*) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. Kapsamı periyodik kontrolle sınırlı olmayan standartlar için periyodik kontrole ilişkin hükümler uygulanacak, imalata yönelik test ve deneyler uygulanmayacaktır. |
2.3.4 Madde 2.3.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım tesisatın periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 3’te belirtilmiştir.
Tablo-3: Tesisatların periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri
EKİPMAN ADI |
KONTROL PERİYODU (Azami Süre) (İlgili standartın ön- gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile) |
PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)* |
Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 ve TS EN 62305-3 standartlarında belirtilen hususlara göre yapılır. |
Akümülatör, Transformatör |
1 Yıl |
İmalatçının belirleyeceği şartlar kapsamında yapılır. |
Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı |
Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl |
Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. Ayrıca TS 9811, TS EN 671-3, TS EN |
12416-1+A2, TS EN 12416-2+A1, TS EN 12845 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
||
Yangın Söndürme cihazı |
TSE ISO/TS 11602-2 standartında belirtilen sürelerde |
TSE ISO/TS 11602-2 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
Havalandırma ve Klima Tesisatı |
1 Yıl |
Projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. |
TEMEL HUKUK
Herkesin yaşamı, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu,Anayasa’nın
Kişinin Hakları ve Ödevleri bölümünde düzenlenmiştir
Bireylerin birbirleriyle ve toplumla ilişkilerini düzenleyen; emirler, yasaklar ve yetkiler içeren; devlet tarafından yaptırma bağlanmış kurallar bütünü hukuk kurallarıdır.
Türk hukuk sisteminde,hak sahibi tarafından herkese karşı ileri sürülebilen ye bu nedenle herkesin uymakla yükümlü olduğu haklar mutlak haklar olarak adlandırılmaktadır
Türk hukukuna göre, bir kişinin tam ehliyetsiz olarak ifade edilmesi bakımın dan aranan koşul Ayırt etme gücünün olmaması dır.
Yabancı bir ülkede bulunan kişiye, vatandaşı olduğu ülkeye ait hukuk kurallarının uygulanması Hukuk kurallarının şahsiliği olarak ifade edilir.
Tarafların serbest iradeleriyle değiştirilebilen ve ancak taraflarca aksi takdirde uygulama alanı bulan kurallar Türk hukuk sisteminde Tamamlayıcı hukuk kuralları olarak adlandırılır
Çalışma hakkı Anayasa'nın Sosyal haklar ve ödevler bölümünde düzenlenmiştir
Din Kuralları,Ahlak Kuralları, Gelenekler, Toplumun barış, huzur, güven içerisinde yaşamını sürdürebilmesi, ilişiklerde başarılı olunması için getirilmiş kurallar bütünüdür"
İş sağlığı ve güvenliğini güvence altına alan ve sosyal güvenlik hakkını düzenleyen Anayasanın 60. maddesidir.
Adli yargı kolunun üst derece mahkemesi Yargıtay dır.
Tek işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi ile ortaya çıkan hukuki ilişki Bireysel İş Hukuku içerisinde
yer alır.
Normlar hiyerarşisi
"Kimse, yaşına, cinsiyetine ve yaşına uymayan işlerde çalıştırılamaz " hükmü Anayasamızın 50.maddesinde yer alır.
Taksir : Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı hareket etmek anlamına gelen ifade
Ceza hukukuna göre kişinin sonucu bilerek ve isteyerek hukuka aykırı davranması KASIT olarak tanımlanır.
Ceza Muhakemesi kanunları yürürlüğe girdikleri andan itibaren tüm ülke topraklarında uygulanabilirliğine Mülkilik adı verilir
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu kusurlu bulunan işverenin cezai yönden yaptırımları 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alır
Hukukta Yaptırım türleri:
Yapılan işlemin iptal edilmesi İdari para cezası
Adli para cezası Hapis
Hukukta ceza türleri
Hapis
Adli para cezası Disiplin cezası Uyarma
Bir toplumda iyilik ve kötülük hakkında oluşan değer yargılarına göre yapılmaması gereken davranışlara ilişkin kurallar bütününe ahlak kuralları denir.
Yürürlükteki mevzuatta Türkiye'de en küçük çalışma yaşı 15 olarak belirlenmiştir. Buna ek olarak 16 ile 18 yaş arasındaki çocuklar da çalışma hayatı bakımından Özellikli bir grup olarak ifade edilmekte ve bu yaştaki çocukların çalışmalarına bazı kısıtlamalar
konmaktadır.
Türkiye'de işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda Anayasada yer alan düzenlemeler Emredici hukuk kuralı niteliğindedir.
Yönetmelik çıkarma yetkisine sahip idari organlar
Bakanlıklar TSK
Cumhurbaşkanlığı Üniversiteler
TARİHSEL GELİŞİM
Zehirler etkileri korunma önlemleri ve iş kazaları konularında üzerinde çalışmış madenlerde çalışan işçileri gözlemleyerek derlediği bilgileri " De ReMetallica" adlı eserinde toplamış olan bilim adamı Acricola dır.
1832 yılında parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirerek 1833 yılında "Fabrikalar Yasası" adı altında yürürlüğe girmesini sağlayan Michael Sadler
"iş hastalıkları işyeri ortamında incelenir" ilkesini getirmiş 1713 yılında yayınladığı "De Morbis Artificum Diatriba" isimli kitabında özellikle iş kazalarını önlemek için, işyerlerinde koruyucu güvenlik önlemlerinin alınmasını önermiştir. 17. ve 18. yüzyılda yaşayan bilim adamı Ramazzini
Kurşun köleliği ve kurşun anemisini incelemiş ve kurşun zehirlenmesi ile kolik, kabızlık ve benizdeki sarılık arasındaki ilişkiyi kanıtlamış olan bilim adamı Nicander
Sokrates'in öğrencisi ve arkadaşı olan ve zanaatkarların çalışma koşullarından kaynaklanan sorunlarına işaret ettiği bilinen M.Ö. 428-348 yılları arasında yaşamış olan bilim adamı Platon
İlk iş sağlığı yasası İngiltere'de kabul edilmiştir.
1930 yılında yürürlüğe giren ve 180. maddesi ile işyerlerine sağlık hizmeti götürecek iş yeri hekiminin çalıştırılmasına ve diğer revir, hastane gibi kuruluşlara ilişkin düzenlemeleri içeren Kanun 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu dur.
Osmanlı Devletinde İş Sağlığı ve Güvenliği alanında çıkarılan ilk yasal belge olan Dilaver Paşa Nizamnamesi Kömür madeni İşçileri için çıkarılmıştır.
Osmanlı döneminde iş hukuku açısından batılı tarzda sayılabilecek ilk düzenleme
Mecelle-i Ahkam-ı Adliye dir.
Percival Pott"Bel Kemiği Eğriliklerinde Sık Görülen Alt Taraf Organlarındaki Felçler Üstüne" adındaki kitabında özellikle baca temizleyicilerinde görülen skrotum kanserlerinin nedeni olarak üzerinde durmuş ve bunu bir meslek hastalığı olarak nitelendirmiştir.
Her madde zehirdir ve zehir olmayan madde yoktur. Zehir ile ilacı ayıran dozdur." diyerek toksikolojinin temelini atan De Morbis Metallicis adlı kitabın yazarı Paracelsus
Robert owen İskoçya'daki fabrikasında on yaş altı kimseyi çalıştırmadan, çalışma saatlerini azaltarak gençler ve yetişkinler için eğitim programları hazırlayarak ve işyerindeki çevre koşullarını düzelterek ticari başarının devam ettiğini göstermiştir
ULUSAL VE ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR
Çalışma hayatında güvenlik kültürünün oluşmasında Devlet, sendikalar, işverenler ve çalışanlar
sorumludur
İş Sağlığı ve Güvenliği alanında hizmet veren uluslararası kuruluşlar
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) İngiliz İş Hijyeni Derneği (BOHS) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (OSHA)
Toplum sağlığı merkezi Sağlık bakanlığına bağlı olarak hizmet vermektedir.
Türkiye de iş sağlığı ve güvenliği konusunda ihtiyaç,öncelik, politika ve stratejilerin belirlenmesinde faaliyet gösteren ve üyeleri arasında devlet ve sivil toplum kuruluşlarının bulunduğu platform Ulusal iş sağlığı ve güvenliği konseyi dir.
Dünyada İSG alanında faaliyet gösteren ve ilk olarak Versaille (Versay) Anlaşması'nda öngörülen Milletler Cemiyeti ile kuruluşunu gerçekleştiren Uluslararası kuruluş ILO
Türkiye' nin de imzaladığı, ILO sözleşmelerinden hangisinde iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenlerinin belirlenmesi ve koruyucu önlemlerin alınması ile kayıt ve bildirim sistemlerinde uyumun geliştirilmesi amacıyla, iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydı ve bildirimi işlemlerinin güçlendirilmesine duyulan gereksinim hakkında hükümler içeren sözleşme 155 sayılı sözleşmedir.
Ulusal Mesleki Yeterlikler Kurumunun görevleri
Ulusal meslekî yeterlilik sistemi ile ilgili yıllık gelişme planlarını hazırlamak, geliştirmek,uygulamasını yapmak veya yaptırmak, denetlemek; bunlara ilişkin düzenlemeleri yapmak
Ulusal meslek standartlarını temel alarak, teknik vemesleki alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek
Sınav ve belgelendirme sistemi kapsamında; yeterliliği belgelendirecek yetkilendirilmiş kurumları belirlemek
Sınavlarda başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak
Birleşmiş milletlere bağlı olarak kurulan WHO/ 26 üye ülkenin resmi kabul işlemini 7 Nisan 1948
tarihinde tamamlayarak o günü Dünya Sağlık Günü olarak kabul etmiştir
İş Sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim,danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün görevleri arasındadır.
Çalışma hayatına ilişkin üçlü danışma kurulunun çalışma usul ve esasları hakkında yönetmeliğe göre; danışma kurulunun başkanlığını Aile Çalışma sosyal hizmetler Bakanlığı yapar.
İşyerlerinde işin durdurulmasına dair Yönetmeliğe göre işin durdurulması kararı İş müfettişleri tarafından verilir.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yönetmeliği ILO nun İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin 155 sayılı Sözleşmesine dayanılarak hazırlanmıştır
Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) yayınlamış olduğu sözleşme ve tavsiye kararları ile ilgili olarak Türkiye’nin yükümlülükleri Sadece Türkiye tarafından onaylanan sözleşmeler ile bağlayıcıdır.
“ILO ve WHO ortak komitesi tarafından yapılan İş sağlığı, bütün mesleklerde çalışanların bedensel - sosyal ve ruhsalyönden iyilik hâllerini sürdürme ve daha üst düzeylere çıkarma çalışmalarıdır.”
Çalışma Şartlarını ve Çevreyi İyileştirme Programı (PIACT) çevresinde; Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Özel Fon İdaresi (UNDP) ve ILO temsilcileri arasında 1968 tarihinde imzalanan “İşçi Sağlığı ve Güvenliği Özel Fon Projesi Ön Uygulama Anlaşması” onaylanarak, 26 Mart 1969 tarih ve 6/11568 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile “. İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (İSGÜM) ” kurulmuştur.”
İŞ HUKUKU
4857 sayılı iş Kanununa göre geçersiz sebeple yapılan feshin sonuçları
İşveren işçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir
4857 sayılı İş Kanununa göre; İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az 1 yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir
Geçici iş ilişkisi en fazla 4 ayı geçmemek üzere yapılabilir ve 2 defa yenilenebilir
4857 sayılı İş Kanunu'na göre işveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından 6 işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz
4857 sayılı kanuna göre fazla çalışma ücreti normal çalışma ücretin yüzde 50 fazla eklenmesi suretiyle ödenir
4857 sayılı İş Kanununa göre; genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 saattir
Asgari ücret yönetmeliğine göre ücret en geç iki yılda bir yenilenir
Emziren İşçi: 0-1 yaş arası çocuğunu emzirmekte olan ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren işçi.
Kadın işçi: Medeni durumuna bakılmaksızın on sekiz yaşını doldurmuş kadın
Gebe ve emziren kadınların çalıştırılma şartlarıyla emzirme odaları ve çocuk bakım
yurtlarına dair yönetmeliğe göre Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için bir kadın çocuk bakıcısı bulundurulur. Çocuk bakıcılarından en az birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri mesleklerden olması zorunludur.
Yurtlarda, her 20 çocuk için bir çocuk bakıcısı ile Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri meslek mensubu eleman bulundurulur
Emzirme odaları: Çalışanların bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için ayrılan odaları,
Yurt / Çocuk bakım yurdu / Kreş: 0-66 aylık çocuklar ile velisinin isteği üzerine ilkokula kaydı yapılmayan 66-72 aylık çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerleri ifade eder."
Gebe ve emziren kadın işçiler Çocuklarına süt vermeleri için mevzuat ile belirlenmiş süreler günlük çalışma sürelerinden sayılır
Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun,100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde,
emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta belirtilen şartları taşıyan bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
Gebe Veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları Ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik'e göre Yeni doğum yapmış çalışan 1 yıl çalıştırılmazlar- süre bitiminde sağlık raporla uzatılabilir.
Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce,
gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu İş yerinde görevli iş yeri hekiminden alınır.
Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkındaki Yönetmeliğe göre kadın işçilerin gece postasında çalıştırılabilmesi için 18 yaşını doldurmuş olması gerekir
Kadın işçilerin gece postalarında çalıştırabilmeleri için işe girişte alınan sağlık raporundan sonra İşyeri hekiminin belirleyeceği aralıklarda periyodik sağlık muayenesi yapılır.
Kadın işçiler gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden sonra Doğuma kadar gece postasında çalıştırılamazlar.
Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik'e göre sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla belgelendirilmesi hâlinde kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir
Analık İzni veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmelik'e göre Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde 6 aya kadar ücretsiz izin verilir
Çalışma süresinin Yarısından fazlası gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması gece çalışması
sayılır
Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile nedenlerle teknolojik uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara alt işveren denir.
15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
4857 sayılı İş Kanunu'na göre; yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok
4857 sayılı İş Kanunu'na göre; bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde 2 saatten az olamaz
4857 sayılı iş Kanununa göre; tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde en fazla 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir
Alt İşverenlik Yönetmeliği'ne göre İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iş YARDIMCI iş olarak tanımlanır
Alt işveren yönetmeliğine göre işveren-alt işveren ilişkisinin iş müfettişlerince incelenmesinde muvazaanın tespitinde gerekçeli rapor Bölge Müdürlüğü(İşkur il müdürlüğü) tarafından işverene tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren en çok 30 iş günü içinde iş mahkemesine itiraz edilebilir
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği'ne göre Günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamaz
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği'ne denkleştirme esasına göre çalışmada denkleştirme 2 aylık süre içinde tamamlanmalıdır ve bu süre toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar artırılabilecektir
İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az 4 gün önce yapmak zorundadır
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az 11 saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre işçilerin gece postalarında 7,5 saatten çok çalıştırılmaları yasaktır
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde düzenleme 24 saatte 2 posta olacak şekilde yapılabilir
İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukuki bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren 2 yıldır
4857 sayılı İş Kanunu'na göre, olağanüstü hallerde fazla çalışma yapılmasına karar verme yetkisi
Cumhurbaşkanlığı aittir
4857 sayılı iş kanuna göre Süresi 1 yıl vedaha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur
Çocuk ve genç işçiler 2 saatten fazla dört saatten az süren işlerde 30 Dakika dinlenme süresi verilir
Çoğul gebelik halinde doğumdan öncen çalıştırılmayacak sekiz haftalık Süreye İki hafta daha süre
eklenir.
4857 sayılı iş Kanunu'na göre; işçi bir ay içinde 10 saat fazla sürelerle çalıştığında bu çalışma karşılığında ücret yerinde 12,5 saat serbest zaman kullanabilir İşverenlerin.
Toplu iş sözleşmesi yapılırken uyuşmazlık çıkması halinde işçilere karşı kullanabilecekleri hak lokavt
dır
İşyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 5 olması halinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler
İşçiye, İş Kanunundan veya toplu iş sözleşmesinden veyahut iş sözleşmesinden doğan alacaklarını, zorunlu tutulduğu hâlde bankalar aracılığıyla ödemeyen işverene veya işveren vekiline veyahut üçüncü kişiye Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ilgili birimi tarafından idari para cezası uygulanır
Çalışma yaşamında riskli gruplar
-Engelliler
- - Kadınlar
-Yaşlılar
- - Çocuklar
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre dört saatten fazla yedi buçuk saatten az süren işlerde 60 dakika ara dinlenmesi verilmesi zorunludur
ÇOCUK İŞÇİ: 14 yaşını tamamlamış ancak 15 yaşını tamamlamamış ve ilköğretimini tamamlamış işçi.
Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz olarak en az 40 saattir
Çocuk ve genç İşçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saattik zaman diliminde, kesintisiz 14 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır
Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri sırasıyla günde 7 ve bir haftada 30 saatten fazla olamaz
Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere sırasıyla günde 2 ve bir haftada en 10 kaç saat olabilir
Postalar Halinde İşçi Çalıştırarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre, nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde 24 saatlik süre içinde düzenlenecek posta sayısı 3 olmalıdır
4857 sayılı İş Kanunu'na göre işyerinde 2 yıllık kıdemi olan işçinin ihbar süresi 6 haftadır 4857 sayılı İş Kanununa göre; Ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir
neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işincinin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri 30 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması durumunda işveren işçiyi derhal işten çıkarabilir
Ulusal bayram ve genel tatiller hakkında kanun" hükümlerine göre 29 Ekim ulusal bayram olarak kabul edilir.
4857 sayılı İş Kanunu'na göre işverenler, engelli çalıştırma zorunluluğu kapsamında çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığıyla sağlarlar
4857 sayılı İş Kanununa göre; mazeret izinleri
-Evlenmesi durumunda 3 gün ücretli izin verilir.
-Anne veya babasının ölümü durumunda 3 gün ücretli izin verilir.
- - Eşinin doğum yapması durumunda 5 gün ücretli izin verilir.
-Eşinin veya kardeşinin ölümü halinde 3 gün ücretli izin verilir.
Fazla sürelerle çalışma Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalardır
haftalık kırk beş saati aşan çalışmalara Fazla çalışma denir
On sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi en az 20 gündür.
İşin durdurulması veya işyerinin kapatılması kararına karşı işverenin yerel iş mahkemesinde 6 iş günü içinde itiraz etme yetkisi vardır
4857 sayılı İş Kanunu'na göre bir işyerinin İş güvencesi kapsamında olabilmesi için en az 30 çalışanı olmalıdır
4857 sayılı İş Kanunu'na göre; gece çalışmaları herhalde en fazla 11 saat sürer
İşyerinde çalışan gerçek kişiler için genelde kanunlarda farklı ibareler kullanılır. 6331 - Çalışan
4857 - İşçi
5510 - Sigortalı olarak ifade edilir.
4857 sayılı İş Kanununa göre; bir tarafın bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme türüne iş sözleşmesi denir.
4857 sayılı iş kanunu göre Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ayı geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz
4857 sayılı İş Kanununa göre; işveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini %100 zamlı öder
4857 sayılı İş Kanununa göre; özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulan ilişki geçici iş ilişkisidir.
4857 sayılı iş kanuna göre Ücret ve ücretin ödenmesi
Ücret en geç ayda bir ödenir.İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir.
Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle ücret ödemesi yapılamaz
Doğum yapmış sigortalı kadının emzirme ödeneğine hak kazanabilmesi için bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olmalıdır.
Kadın işçiler gece postalarında günde en fazla 7,5 saat çalıştırılabilir
İş Kanunu’na göre telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde en fazla ÜÇ saat olabilir
4857 sayılı İş Kanunu'na göre, bu Kanun un kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren veya herhangi birsebeple faaliyeti ne son veren ve işyerini kapatan işveren, Kanun'da yazan bilgileri en geç 1 ay süre içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır
Ücretle ilgili İş sözleşmesi derhal fesih yoluyla sona eren işçi, ücret alacağı talebinde bulunamaz. ifadesi yanlıştır.
4857 sayılı İş Kanunu'nagore, 10 yıldır yer altı işlerinde çalışan bir işçin yıllık ücretli izin süresi 24 günden az olamaz
4857 sayılı iş Kanunu'na göre, işyerinin devri hâlinde devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Devreden işverenin bu sorumluluğu, devir tarihinden itibaren 2 yıllık süreyle sınırlıdır
4857 sayılı İş Kanunu'na göre, işçinin çalıştığı işyerinde iş 1 hafta süreden fazla durmasını gerektirecek zorlayıcı sebep ortaya çıkarsa iş sözleşmesini haklı nedenle işçinin derhâl fesih hakkı doğar
Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin iş güvencesinden yararlanabilmesi için İş Kanunu’na göre işyerindeki kıdemi en az 6 ay olmalıdır.
Gece çalışması en geç saat 20:00’de başlar. Gece çalışması en erken 06:00’ya kadar devam eder. Gece çalışma süresi yedi buçuk saati geçemez
Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakında Yönetmelik’e göre, temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri haftada en çok 35 saattir
4857 sayılı İş Kanunu'nda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalara fazla çalışma denir
İş Kanunu’na göre, dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar süreli işlerde ara dinlenme süresi 30 dakika dır.
Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir
İSG HİZMETLERİ
6331 sayılı İSG Kanunu'na göre İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirim yükümlülüğü İŞVERENE aittir
12/06/1989 tarihli ve 89/391/EEC sayılı Avrupa Birliği Konsey Direktifi İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki birçok yönetmeliklerin hazırlanmasında temel teşkil etmektedir.”
Tam zamanlı iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu olmayan işyerlerinde, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun sekretaryası, İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.
6331 sayılı İSG Kanunu'na göre işveren, meydana gelen iş kazasını kazadan sonraki 3 iş günü içerisinde SGK na bildirir
6331 Sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamında iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi ile ilgili Giderler, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından Kısa Vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, SGK tarafından finanse edilir.
6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamında İşveren çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır
A) İşe girişlerinde
- B) İş değişikliğinde
- C) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde
- D) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla sağlık muayeneleri yapılır.
Uzun vadeli sigorta kolları
- A) Yaşlılık sigortası
- B) Malullük sigortası
- c) Ölüm sigortası
Kısa vadeli sigorta kolları
- A) İş kazası
- B) Hastalık sigortası
- C) Analık sigortası
- D) Meslek hastalığı
İş kazasının 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununda belirtilen
sürede sosyal güvenlik kurumuna bildirilmemesi halinde Bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, kurumca işverenden tahsil edilir.
6331 sayılı İSG Kanunu'na göre Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi 'nin sekretaryası İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü tarafından yürütülmektedir
6331 sayılı İSG Kanunu'na göre Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği konseyi 'ne Bakanlık Müsteşarı başkanlık etmektedir
İş kazası ve meslek hastalığının tanımı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 6331 sayılı iş sağlığı ve kanununda yer almaktadır
İş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60 kaybettiği Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır
5510 sayılı kanuna göre 1 yıl 360 gün olarak kabul edilmektedir
İş kazası ve meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine yapılan sürekli ödemeye Gelir adı verilir
Eşi iş kazasında ölen kişi aşağıdaki davaları
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun işverene kusuru nedeniyle zararı tazmin için açtığı davaya rucu davası
denir
İşverenin iş akdinden doğan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma borcunu düzenleyen hukuk kuralı
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda yer alır.
İşyerinden görevlendirilecek veya hizmet alınacak OSGB'de görevli işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesi konusunda işveren önceden Çalışan temsilcilerinin görüşlerinin alınmasını sağlar
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre, herhangi bir sebeple, 6 ay İşten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimleri verilir
Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmeliği'ne göre ;Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı işe, varsa kullanacağı iş ekipmanına ve işyerine özgü iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eğitime İşe başlama eğitimi denir
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre; İşyeri sağlık ve güvenlik birimi
- A) En az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az bir iş güvenliği uzmanının tam zamanlı görevlendirilmesi ile oluşturulur.
- B) Bu birimin asıl işin yürütüldüğü mekânda ve giriş katta kurulması esastır.
- C) Sekizer metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ile işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası bulunur.
- D) 12 metrekareden az olmamak üzere bir ilkyardım ve acil müdahale odası bulunur
Bakanlıkça yapılan işyeri denetimi sonucunda işyerinde asil yapılan işin tescil kaydından farklı olması halinde alınan karar sonucunda nace kodu değişikliği için işverenler 90gün içinde bu işlemi tamamlaması ve İSGGM bildirmek zorundadır
OSGB'nin kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için
İşveren İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı, işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar.
Hayatı tehlike arz eden durumlarda işverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınması gereken tedbirlerin alınmaması durumunda Çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirim yapılır.
İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin işyeri tehlike sınıfları tebliğine göre, işveren asıl işin faaliyet değişikliğini 1 ay içerisinde Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı'na bildirir
şartlar
Bir çalışanın, çalışan temsilcisi seçilebilmesi için gerekli olan
- A) işyerinde tam zamanlı çalışması
- B) En az 3 yıllık iş deneyimi olmalı
C) En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olmalı
- D) Yetkili sendika temsilcisinin çalışan temsilcisi olarak görev yapması halinde işyerinin tam süreli daimi
çalışanı olması zorunludur
Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay içerisinde gönderir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği'ne göre OSGB Sorumlu Müdürü'nün görev, yetki ve sorumlulukları
- A) OSGB personelinin görevlendirilmesinin takibinden sorumludur.
- B) OSGB kayıtlarının tutulması ve düzenli olarak arşivlenmesinden sorumludur.
- C) OSGB'lerin başvuru, yetkilendirme, vize işlemlerinin takibinden, sorumludur.
- D) OSGB'lerce talep edilen veya bildirilen her türlü bilgi ve belgeye ilişkin iş ve işlemlerde, Genel Müdürlük tarafından sadece sorumlu müdür muhatap kabul edilir.
Asli görevinin yanında İSG ile ilgili önleme, koruma,tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi Destek elemanı denir
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik'e göre, iş güvenliği uzmanlığı sınavlarında başarılı olanlara belgeleri İSGGM tarafından verilir
işyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre işyerinde işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet, 3 müfettişten oluşur
İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre işverenin bildirimi üzerine müfettiş tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda, durdurma kararına neden olan hususların giderildiğinin belirtilmesi halinde, heyet tarafından bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en geç 7 gün içerisinde karar verilir
İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre işin durdurulması kararı mülki idare amiri tarafından 24 saat içinde yerine getirtilir
III. Çok tehlikeli sınıfta yer alan yapı işleri işyerlerinde
İşin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre aşağıdaki işyerlerinden risk değerlendirmesi yapılmadığının tespit edilmesi halinde iş durdurulur
Çok tehlikeli sınıfta yer alan 275 çalışanı olan işyerinde Tam süreli bir A sınıfı iş güvenliği uzmanı ve kısmi süreli A, B veya C sınıfı iş güvenliği uzmanı çalıştırabilir.
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik'e göre iş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri az tehlikeli tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer işyerlerinde, sırasıyla çalışan başına ayda 10-20-40 dakikadan az olamaz,
III. Riskin etkileyebileceği alan
İşyerlerinde işin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre yukarıdaki husular dikkate alınarak işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur
İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre işin durdurulması kararı Mülki idare amirinin
emriyle gerçekleştirilir
İşyerlerinde işin Durdurulmasına Dair Yönetmeliğe göre durdurma kararına karşı İşverenin yerel iş mahkemesinde, bu kararın yerine getirildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde itiraz hakkı vardır
İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik'e göre kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate alınarak farklı bir süre belirlenmesine de karar verebilir. Buna göre az tehlikeli tehlikeli ve çok tehlikeli iş yerlerinde bu süre sırasıyla l-2-3 ay olarak belirlenebilir
İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik'e göre 50 ve daha fazla çalışanın
bulunan ve 6 aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.
İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik'e göre kurulun toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az 48 saat önce kurul üyelerine bildirilir
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik'e göre az tehlikeli tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işletmelerde sırasıyla 1000-500-250 çalışan varsa tam zamanlı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir
İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik'e göre çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali yargı kararı ile kesinleşen iş güvenliği uzmanının belgesi 6 ay süreyle askıya alınır
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği' ne göre; aşağıdakilerden hangisi işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından saklanması gereken ve OSGB arşivinde de tutulması gereken ve istenmesi halinde denetime yetkili memurlara gösterilecek belgeler
Onaylı defter suretleri Yıllık çalışma planı sureti
Yıllık değerlendirme raporu sureti Risk değerlendirme raporu sureti
Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.
Onaylı defterin asıl sureti iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından diğer suretleri ise işveren tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur.
Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.
Koruma uygulamaları
I- Tehlike kaynağına yönelik koruma
- II- Ortama yönelik koruma
- III- Kişiye yönelik koruma
Tecrit etme ortama yönelik koruma uygulamasıdır.
- I-Tehlikesiz olanla değiştirme II-Yalıtım
- II- Koruyucu/koruma içine alma toplu koruma uygulamalarındandır
-İşe giriş sağlık muayenesi
-Kişisel koruyucu donanımlar
-İşe uygun personel seçimi
-Eğitim kişiye yönelik koruma uygulamalarıdır.
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe" göre,
- A) Hemşire
- B) Sağlık memuru
C) Acil tıp teknisyeni
- D) çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olanlar diğer sağlık personeli olabilir.
İş yerlerinde sağlığa zararlı risklerin tanımlanması ve değerlendirilmesi 161 sayılı ILO sözleşmesi ile
ilgilidir
- - Periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak
- - Kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar yapmak
-Doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak
- - Çalışma alanında ki iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini planlamak Çalışma ortamı gözetimi kapsamında yapılacak çalışmalardır.
Sağlık gözetimi sonuçlarına göre çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek İşyeri hekiminin görevidir
-Kişisel gürültü maruziyeti ölçümü
- - İşyeri ortamında asbest ölçümü
- - Termal konfor şartların ölçümü
- - İşyeri havasında toz ölçümü çalışma ortamının gözetimi kapsamında yapılması gereken ortam ölçümleri arasında yer almaktadır.
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe göre, işveren işyeri hekimi ve diğer sağlık personelini
Sağlığı tehdit eden tehlikeler
A) Kimyasal Tehlikeler
- B) Ergonomik Tehlikeler
- C) Fiziksel Tehlikeler
- D) Psiko-sosyal Tehlikeler
Aralıklı kontrol muayeneleriyle tehlikeye bağlı sağlık etkilerinin erken tanısının konması
İşyerinde sağlık gözetimi kapsamında, ikincil koruma yaklaşımına örnektir
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulacak işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluşu ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin yetkilendirilmeleri, yetki belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelik iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri yönetmeliği
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev,Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe" göre, tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen işyeri hekimleri, çalıştıkları işyeri İle İlgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam 5 işgünü kadarı
çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle işyeri hekiminin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz Aynı durum iş güvenliği uzmanları içinde geçerlidir.
- I- Mesleki eğitim kanununa göre ustalık belgesi belgesi almış olanlar.
- II- Milli eğitim bakanlığına bağlı mesleki ve teknik eğitim okullarından mezun olanlar
- III- Üniversitelerin mesleki ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olanlar diplomasında veya ustalık belgesinde bölüm alan ve dallarda çalışanlarda mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmaz
İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğe" göre, işyeri hekimleri işyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için İşverene başvurmakla yetkili kılınmıştır Aynı durum iş güvenliği uzmanları içinde geçerlidir
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun kararına ve işçinin talebine rağmen gerekli tedbirin alınmadığı iş yerlerinde işçiler 6 iş günü içinde belirli veya belirsiz süreli hizmet akitlerini derhâl feshedebilir
işyerlerindeki tespit ve tavsiyelerin yazıldığı onaylı defterde
I- İşveren
- II- İşyeri hekimi
- III- İş güvenliği uzmanının İmzası bulunur
İş güvenliği uzmanlarınıN ve işyeri hekimlerinin eğitim süreleri teorik ve uygulamalı olarak 220 saatten az olamaz
Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler veya 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanuna göre yetkilendirilen kurumlar en az kırk saat eğitim sonunda tek bir programla verilen belge Eğiticilerin Eğitimi Belgesi
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması yükümlülüğünün yasal dayanağı 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu dur.
İşveren, işçilerin kişisel sağlık dosyalarını İşten ayrılma tarihinden itibaren 15 yıl süreyle saklamak zorundadır
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır
6331 sayılı İSG Kanununa göre işveren, işyeri tehlike grubuna göre Çok tehlikeli, Tehlikeli, Az Tehlikeli işyerlerinde periyodik sağlık muayeneleri sırasıyla 1,3,5 yılda bir yapılması zorunludur
Eğitim kurumları,OSGB ler yetki belgelerini 5 yılda bir vize ettirmesi zorunludur Diğer sağlık personelinin eğitim programının süresi en az 90 saat olmalıdır
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre
"Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına günlük miktarı 16 yaşından büyük sigortalılar için belirlenen prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının sırasıyla ve % 1,4 - % 1,6'sıdır
6331 sayılı İSG Kanunu'na göre sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları 10 gün içinde ilgili birime bildirir
Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan
Genç çalışan: On beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış çalışanı
Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; İşveren, İşyeri sağlık ve güvenlik birimi kurar."
İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin ILO Sözleşmesi’nin numarası 155 dir. Toplum sağlığı merkezleri ) Sağlık Bakanlığı ‘na bağlıdır
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre yapılmış olan risk değerlendirmesi, çok tehlikeli işyerlerinde en geç 2 yılda bir,tehlikeli şlerde 4 yılda bir,
az tehlikeli işlerde 6 yılda bir yenilenir.
Risk değerlendirmesinde yer alan proaktif faaliyet türü Risk oluşmadan önce öngörülerek yapılan çalışmalardır.
Şiddet X Olasılık riskin tanımıdır.
Risk, kişi tarafından ilk belirlendiğinde bir önem seviyesinde algılanır. Ancak zamanla önem seviyesinde bir düşüş gözlenir. Bu olaya Kanıksama denilmektedir
RİSK: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi
Kabul edilebilir risk: Yasal zorunluluklara ve işletmenin kendi İSG politikasına göre, tahammül edebileceği düzeye indirilmiş risktir
Önleme :İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde yer alan “İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü”
önce tehlike, sonra risk örnekleri
- A) Kapalı ortamda çalışma - zehirli gazlardan etkilenme
- B) Elektrik enerjisi - izolesi bozuk iletkene dokunma ile elektrik çarpması
- C) Yüksekte çalışma - Kişinin düşmesi -
- D) Gürültülü ortam - İşitme kaybına yol açması
- E) Yağlı el ile oksijen tüpünü açma - patlama
- A) Doğal gaz- Yangın veya patlama
- B) Elle taşıma işleri - Bel ağrısı
- C) Titreşim -Elde dolaşım bozuklukları
- D) Kaynak ışınları - Bulanık görme
- E) Asetilen- Patlama
Kimyasal maddelerle çalışılan yerler için risk değerlendirmesi en az 2 yılda bir yapılır
Risk değerlendirmesi TS 18001 standardında PUKÖ döngüsü içerisinde planlama adımında da yer almaktadır
Önlemlerin belirlenmesinde öncelik sırası
2. Toplu koruma önlemlerini, kişisel koruma önlemlerine tercih etmek
4. Ergonomik yaklaşımlardan yararlanmak
Risk değerlendirme metotlarından "FTA" metotu Nitel yöntem kullanılır
Ramak kala olayı: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı TANIMLAR
Riskleri doğru değerlendirebilmek için adımlar
I. Tehlikelerin belirlenmesi
Risk değeri (R=İhtimal x Frekans x Derece) olarak hesaplanan risk değerlendirme metodu Fine-Kinney
İSG açısından işletmelerde risk değerlendirmesi çalışması yapmaktaki amaç
-İşyerinde bulunan riskli durumlar konusunda önlemler almak
-Çalışanların iş güvenliklerini sağlamak
- İş kazaları ve meslek hastalıklarının minimum seviyede tutmak
-Görünmeyen tehlikelerin ortaya çıkmasını engellemek
İşçilerin sağlık muayenelerinden elde edilen verilerin analiz edilmesi TS 18001 standardının Durum tespiti aşamasında yapılır
Zararın potansiyel şiddeti ve Zararın oluşma olasılığı riskin büyüklüğünü hesaplamada etkilidir. fine-kinney metodunun parametrelerİ
OHSAS 18001 de İş sağlığı ve güvenliğine yönelik risk değerlendirme uygulaması zorunludur.
HAZOP kimya endüstrisinde sıkça kullanılan bir risk analizi yöntemidir
Risk değerlendirme yöntemlerinden hata türleri ve etkileri analizinde (FMEA) en yüksek puanı 1000 İşyerindeki destek elemanları risk değerlendirmesi ekibinde bulunan kişilerden değildir
Ön tehlike analizi tesisin tasarımı aşamasında tehlikelerin analizi için kullanılan tehlike değerlendirme tekniğidir
X tipi matrislerde 5 yıllık geçmiş kaza bilgilerine ihtiyaç vardır
Çalışma hayatında insan sağlığı ve çevre güvenliği ile ilgili risklerin değerlendirilmesi ve kontrol edilmesine yönelik politikalar ve tecrübelerin uygulanmasına Risk yönetimi denir
Riski hesaplarken sayısal yöntemlere başvuran risk analizi yöntemlerine verilen genel isim Kantitatif (nicel) yöntemler
Kazayı kaydetmede başlatıcı zincirleme olaylar arasındaki ilişkileri inceleyen tehlike değerlendirme tekniği Olay ağacı analizi dir.
Basitleştirme risk yönetiminde alınacak kararlardan birisi değildir Kalitatif(nitel) risk analizinde risk tanımında Sayısal değerler bulunmaz
OHSAS 18001’de meydana gelebilecek zararlı bir olayın sonuçları ve oluşma olasılığının bileşkesi Risk Olarak tanımlanmıştır.
Risk değerlendirmesinde yer alan proaktif faaliyet türü Risk oluşmadan önce öngörülerek yapılan çalışmalardır.
Hata ağacı analizi ve olay ağacı analizi yöntemlerini birlikte kullanan tehlike değerlendirme tekniği Sebep-sonuç analizi dir.
HAZOP tehlike değerlendirme tekniklerinden “tehlike ve işletilebilirlik analizi” tekniğini ifade eder Neden-sonuç analizi yöntemi, Hata ağacı analizi yöntemi (FTA) ,Olay ağacı analizi yöntemi (ETA) hem
kalitatif hem de kantitatif olarak kabul edilen risk değerlendirme metodolojilerindendir
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalara” Risk değerlendirmesi denir
İş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin temel amacı işyerlerindeki çalışma koşullarından kaynaklanan her türlü tehlike ve sağlık riskini azaltarak insan sağlığını etkilemeyen seviyeye düşürmektir, bu amaç çerçevesinde “Risk Yönetim Prosesi ” iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin temel taşını teşkil eder.
01.01.2013 tarihinden itibaren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan tüm işyerlerinde risk değerlendirmesi yapma yükümlülüğü vardır.
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde yer alan “İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü” ifadesi önleme ifadesini tanımlanmaktadır.
Hata türü ve etkileri analizinde bir sistemin “düşük riskli” olarak nitelendirilmesi için hesaplanan risk öncelik değeri 1 - 50 aralığında olmalıdır
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne göre; tehlikeler tanımlanırken “toplanan bilgiler ışığında; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuatta yer alan hükümler de dikkate alınarak, çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarından oluşan veya bunların etkileşimi sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır.”
İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI
İş güvenliği önlemlerini alma borcunu yerine getirmeyen işverenlere uygulanacak yaptırımlar Hukuki, idari ve cezai yaptırımlar şeklindedir.
İşverenin, işçiyi gözetme borcuna aykırılıktan doğan tazminat davalarında zamanaşımı süresi 10
yıldır
İşle İlgili Hastalıklar (work-related diseases ) Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ ) tarafından “Yalnızca bilinen ve kabul edilen meslek hastalıkları değil, fakat oluşmasında ve gelişmesinde, çalışma ortamı ve şeklinin diğer nedenlere göre önemli bir faktör olduğu hastalıklar” olarak tanımlanmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre “işveren; özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.”
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre “işveren; acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yap ar, acil durum planlarını hazırlar.”
Sosyal Güvenlik Kurumu SGK verilerine göre ölümlü İş kazası sayılarının son beş yıllık dağılımına bakıldığında, en fazla iş kazası inşaat sökterinde meydana gelmektedir.
Türkiye'de SGK kayıtlarına göre son 10 yıldır en çok görülen meslek hastalığı Mesleki solunum sistemi hastalıkları dır.
iş kazası işveren tarafından kolluk kuvvetlerine Derhal bildirilir
Kalıtsal ve sosyal çevre Kişisel özürler
Tehlikeli durum ve davranışlar Kaza olayı
Yaralanma zarar veya hasar şeklindedir. Yukarıda sayılan faktörler Heinrich’e (Domino Teorisi) göre kazaya neden olan olayların dizisinde (kaza zincirinde) yer alır.
WHO nun Kaza tanımı : İnsanların yaralanmasına veya ölmesine, malzeme hasarına, maddi kayıplara neden olan, önceden planlanmayan, kasıtlı olmayan beklenmedik olaydır
ILO ' ya göre "Planlanmamış ve beklenmeyen bir olay sonucunda sakatlanmaya ve zarara neden olan durum"kaza olarak tanımlanmaktadır.
Kazalara sebep olan dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, önemsemezlik ve ihmal gibi kusurlar kaza zincirinin beş temel faktörünün Kişisel kusurlar zincirinde yer almaktadır.
Ramakkala olaylar ve İş kazası sonrasında rapor düzenlenmelidir.
İş kazası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununda tanımlanmıştır.
Belirtilmiş meslek hastalıkları dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağı konularında sigortalı ile Kurum ve sağlık tesisleri arasında çıkabilecek uyuşmazlıklar Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık KURULU TARAFINDA KARARA BAĞLANIR.
Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin, işyeri incelenmesiyle kanıtlandığı hâllerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulununkararı ile meslek hastalığı sayılabilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre işverenler tespit edilecek meslek hastalığını en geç 10 iş günü içinde yazı ile ilgili birime bildirmek zorundadır
Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucusürekli iş göremezlik dereceleri veya birden fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde Balthazard Formülü kullanılır.
Yükümlülük süresi Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süre
Periyodik sağlık muayenelerinin amaçları arasında Çalışanlara tedavi hizmeti sunmak yer almaz.
Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde bildirim yapar
Sağlık gözetimi sonuçlarına göre çalışma Ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek işyeri hekiminin görevidir
Meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili sağlık kuruluşları
"Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş şartı dışındaki diğer şartları
taşıyan ve kaç yaşını dolduran sigortalılardan biyolojik yönden, 55 yaşını doldurmuş bir insan derecesinde yaşlanmış ve çalışma gücünün bu seviyeye düşmüş olduğu tayin ve tespit edilenler, erken yaşlanmış sayılırlar
İşe giriş/periyodik sağlık muayene formu boş taslağı İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer almaktadır
Takvim yılı içerisindeki ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmaların toplam sayısının, aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin çalışma saatlerinin toplamına bölünmesiyle elde edilen değerin 1.000.000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanan oran iş kazası sıklık oranıdır.
Takvim yılı içerisindeki ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmaların toplam sayısının,aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin toplam sayısına bölünmesiyle elde edilen değerin 100,000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanan oran iş kazası olabilirlik oranıdır.
Takvim yılı içerisinde ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmalardan dolayı toplam kayıp gün sayısının, aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin çalışma saatlerinin toplamına bölünmesiyle elde edilen değerin 1.000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanan oran İŞ KAZASI AĞIRLIK ORANIDIR.
Bir iş kazasında sigortalıya iş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar
günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi (Yatarak tedavilerde 1/2,ayakta tedavilerde 2/3 oranında ödeme yapılır)
Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması
Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenmeödeneği verilmesi
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi
İş kazasında geçici iş göremezlik verilmesi için sigortalılık süresinin 1 gün olması yeterlidir.
Askeri iş müfettişlerinde aranılacak nitelikler ile müfettişliğe giriş sınavları ve müfettişlerin çalışma usul ve esasları Milli Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.
Bir iş kazasında ölen çalışanın; çalışanın eşi ve çocukları çalışanın annesi babası
çalışanın destek olduğu arkadaşları
çalışanın burs verdiği öğrencileri Destekten yoksun kalma davasını açabilir(Maddi desteğin belgelenmesi gerekir)
İş kazası ağırlık hızının hesaplanmasında iş kazaları nedeniyle toplam kayıp gün sayısı kullanılır İş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili maddî sorumluluk konusu Borçlar Kanunu içerisinde
düzenlenmektedir.
İş kazası sonucunda vücut bütünlüğü kısmen bozulan (yaralanan) veya tamamen bozulan (ölen) işçinin yakınları işverenden ) İhbar tazminatı talep edemez (Destekten yoksun kalma tazminatı, Manevi tazminatı telep edebilir.)
Ölümcül ya da işçinin sürekli iş göremez duruma girmesine neden olan kazalarda kabul edilen kayıp iş günü sayısı 7500 gündür.
Sosyolojik özellikler iş sağlığı ve güvenliğinde dikkate alınan temel insan özelliklerinden birisi değildir
KİMYASAL RİSK ETMENLERİ
MAK DEĞER : Kimyasal maddelerin kapalı işyeri havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde sekiz saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak olan azami miktar
Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını
Alerjik madde : Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddelere denir
Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısına solunum bölgesi denir.
Kandaki hemoglobin ile Karbon monoksit birleşerek karboksihemoglobin oluşturur
Kapalı alan çalışmalarının öncesinde ortam atmosferinde bulunan parlayıcı ve patlayıcı gaz konsantrasyonu ölçmek için Eksplozimetre kullanılır
Tozla mücadele yönetmeliğine göre ILO uluslararası pnömokonyoz radyografi sınıflandırılması okuyucu eğitimi İSGÜM tarafından düzenlenir.
Tozla mücadele yönetmeliğine göre hangisi tozla mücadele komisyonunun çalışma esasları
- I- Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazırlanması gerektiğine karar verir
- II- Komisyon tozla ilgili rehberlerin hazırlanmasında hangi kurum ve/veya kuruluşların görev alacağını belirler
- III- Komisyonun sekreterya hizmetleri genel müdürlükçe yürütülür
- I- Asbest tozları
II- Nikel-bikromatların tozları
- III- Arsenik-bileşiklerinin tozları kansorojendir.
- I- İSGGM genel müdürü veya genel müdürün görevlendireceği bir genel müdür yardımcısı
II- Sağlık bakanlığından bir temsilci
- III- Enerji ve tabi kaynaklar bakanlığından bir Temsilci tozla mücadele komisyonunda yer alır.
Havadaki yanıcı buhar yüzdesinin bir yangın veya patlama oluşturması için gerekli olan en alt seviyesine Alt patlama limiti (LEL) adı verilir
Çok toksik madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri
Bakır gebe çalışanlarda plasentadan fetal dolaşıma geçerek doğacak yavruda deformasyon oluşturan kimyasallardan birisidir
NFPA Tehlike İşaretleme Sisteminde kullanılan kırmızı, beyaz, sarı ve mavi renkler sırasıyla Yanıcılık - Özel notlar - Reaktiflik, Sağlık ifade eder.
Tehlikeli bir maddeye uzun bir süre boyunca temas Kronik maruziyet ile ifade edilir
Kolay alev alabilen maddelerin buhar veya gazlarının hava ile belli orandaki homojen karışımlarının çok kolay alev alarak hızla yanmasına Parlama denir
Lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddelere Tahriş edici madde denir
Karbon sülfür yüksek detonasyon hızına sahip maddelerdendir
- ICRP
-UNSCEAR
- IAEA
-EURATOM uluslar arası radyasyon kuruluşları
Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik'e göre Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır
Bir kimyasalın anne karnındaki çocuk üzerindeki genetik olmayan etkisine Teratojenik etki adı verilir.
Zararlı madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik'e göre çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40mg Pb/100 ml kan dan fazla ise tıbbi gözetim yapılmalıdır.
Çok kolay alevlenir madde; 0°C'den düşük parlama noktası ve 35°C'den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasın dayanabilen, gaz haldeki maddeler
Sodyum ve kalsiyum karpitin suyla temasından Hidrojen-Asetilen çıkar kimyasal madde- sebep olduğu hastalık eşleştirmeleri
Kadmiyum-Prostat Krom-solunum yolları Arsenik-akciğer Benzen-lösemi
PVC boru imalatında da kullanılan Vinil klorür karaciğer kanserine neden olabilmektedir. Amonyak tahriş edici bir gazdır
Endüstride bazı sentez İşlerinde, gübre ve bazı boyaların imalatında ve soğutucu olarak kullanılan tahriş edici gaz amonyak
Karbon monoksit ve karbondioksit gazlarının özellikleri
-Karbon monoksit kandaki hemoglobin hücresinin oksijen taşıma kabiliyetini azaltır.
-Yanma reaksiyonlarında yeterli oksijen varsa karbon monoksit yerine karbondioksit oluşur.
- Karbondioksit havadan ağır bir gazdır.
-Karbon monoksitin % 13 - 75 arasında havayla karışımları patlayıcıdır
Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3ten fazla ise, tıbbi gözetim yapılır.
Tehlikeli maddeler 9 ana sınıftan oluşmaktadır
Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik'e göre çalışanların maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama değerinin (ZAODTWA) 0, 1 Iif/cm3'ü geçmemesini sağlar
Tozlar aşağıdaki gibi sınıflanmaktadırlar;
sistemi)
6. Rayoaktif: uranyum, toryum, zirkonyum, seryum
bozukluk yapmayan)
Asbest, biyolojik etkisi bakımında sınıflandırdığında fibrojenik ve kanserojendir
Asbestoz ve mezotelyoma vakaları ile ilgili kayıtlar SGK tarafından tutulur
Asbest ve/veya asbestli malzeme içeren binalar, yapılar, atölyeler, fabrikalar ve diğer tesisler veya gemilerdeki söküm ve yıkım işlerine başlamadan önce İş planı yapılmalıdır
Kansere neden olan asbestin, Türkiye'de üretim, kullanım, piyasa arzı ile asbest içeren eşyaların piyasaya arzını 31 Aralık 2010 tarihinde yasaklanmıştır
- I- Asbestoz
II- Akciğer Kanseri
- III- Mide bağırsak kanseri
- IV- Mezotolyama asbeste bağlı oluşan Hastalıklardandır
Kanserojen ve mutajen maddelerle yapılan çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri
hakkında yönetmeliğe göre işveren; kanserojen ve mutajen maddelerin değiştirilmesi konusunda yapılan araştırma sonuçlarını Aile çalışma ve sosyal hizmetler bakanlığına verir
Grizu patlamalarında rol oynayan ana bileşen gaz metandır. Metan bataklık gazı olarak ta bilinir
Nitrik asit ticari ismi kezzap olan kimyasaldır Sodyum ile su temas ederse Hidrojen ortaya çıkar
Benzen deri yoluyla da maruziyetin olabildiği kimyasal maddedir
Kimyasal maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik ekinde depolama tankları ile ilgili güvenlik mesafelerinde Oksijen, Argon, Azot sıvı
kimyasallar için mesafeler hesaplanmıştır
Asetik asidin mesleki maruziyet sınır değeri 10 ppm dir
Atık yağların oluşturacağı tehlikeli kimyasal madde Poliklorür bifeniller (PCB) dir.
Anaerobik bozulmanın yer aldığı lağım çukurlarında veya bataklıklarda hayati tehlike oluşturan kimyasal maddeler Hidrojen sülfür, Metan, Amonyak
Kapalı kaptaki gazın genleşerek ısı transferi sonucu meydana getirdiği tehlikeli olay patlama olarak tanımlanır.
Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu hâldeki maddelere Patlayıcı madde denir
Bazı kimyasal maddelerin ithali, üretimi ve bu maddelerin iş yerinde kullanımı ile kimyasal maddeler ihtiva eden işlerin yapılması yasaktır. Ancak bu maddelerin başka bir kimyasal madde içindeki veya atık maddedeki konsantrasyonu, aşağıda verilen limit değerlerin altında bulunuyorsa bu yasak uygulanmaz.Bunlar
I. 2-naftilamin ve tuzları
Etanol-Metanol yan yana depolandığında tehlikeli bir durum ortaya çıkar
Basit boğucu gazlara örnek
-Metan
- - Karbondioksit
-Propan
- - Hidrojen
Helyum, argon, Xenon, neon gazları Asal gaz sınıfına girer Sert ağaç tozlarının mesleki maruziyet derecesi 5 mg/m3 dir. Benzenin mesleki maruziyet derecesi 1 ppm dir
Doğalgaz yoğunluğu havadan hafif LPG yoğunluğu havadan ağır dır.
Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmalarda risk değerlendirme en az 2 yılda bir yenilenmelidir Ciddi bir alerjik reaksiyona neden olan kimyasal maddeler Duyarlaştırıcılar sınıfına girer
Canlılarda çeşitli tepkimeler sırasında ortaya çıkan ve normal olarak vücutta birikmeyerek başka bileşiklere dönüşen kimyasal bileşiklere Metabolit denir
kimyasal tehlikeler
Sıvılar (asitler, bazlar, solventler) Gazlar (yanıcı, yakıcı, boğucu, narkotik) Katı tozları (organik, inorganik)
Uçucu zehirli buharlar
Kurşunun vücutta öncelikle etki ettiği sistemler
Sindirim sistemi Damar sistemi Periferik sinir sistemi Merkezi sinir sistemi
Bir mikrobun hastalığa neden olma(patojenliğine) yeteneğine Enfektivite denir
Maruziyet süresi Zararlı etkenin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken en az
süre dir.
Bisinoz pamuk tozlarıyla meydana gelen bir meslek hastalığıdır
Yanıcı sıvı olan solventler küçük bir kıvılcım ile patlamaya neden olabilir
Meslek hastalıkları Tümüyle önlenebilir hastalıklardır. Meslek hastalıklarına ilişkin işlemler Sosyal Güvenlik Kurumunca sürdürülmektedir.
Kimyasal maddelerle çalışma yapılan işyerlerinde sağlık gözetimi kapsamında yapılacak periyodik kontroller sonucunda Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği'ne göre çalışanın idrarda fenol tespit edilmesi, benzene maruz kalındığını gösterir
Bisinozis organik tozlarla meydana gelen hastalıklardandır
Meslek hastalığı tanısında kullanılabilecek laboratuar yöntemler :Biyokimyasal yöntemler, Radyolojik yöntemler, Patolojik incelemeler
Silikoz hastalığının yükümlülük süresi 10 yıldır.
Türkiye'de en sık görülen meslek hastalığı grubu Mesleki akciğer hastalıkları dır Asbestoz,Bisinozis, Silikoz,Sideroz mesleki solunum sistemi hastalıklarıdır.
Mikroorganizmalara karşı enfeksiyon oluşumunu önlemek için duyarlı konakçıyı duyarsız hale getirme işlemine Bağışıklama denir.
Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği'ne göre Titreşim sonucu kemik - eklem zararları için yükümlülük süresi 2 yıldır.
Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği'ne göre Şarbon, Bruselloz, Çiçek ve tetanoz Hayvanlardan insana bulaşan hastalıklardır.
Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği'ne göre Asbestozun yükümlülük süresi 10 yıldır
Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği'ne göre Karbonmonoksitin akut rahatsızlıklarında yükümlülük süresi 15 gün
Cıva ve bileşiklerinin sağlığa etkileri
Dikkat bozukluğu Kişilik değişikliği
Merkezi sinir sistemi bozuklukları Görme ve konuşma bozuklukları
Fosfor pentoksit ve su ,Amonyum nitrat ve derişik nitrik asit ,Asetilen ve bakır veya en az % 70 bakır içeren maddeler kimyasal çiftlerinde bilerek veya yanlışlıkla temas ya da karışma söz konusu olursa tehlikeli tepkimeler oluşur.
Karbonmonoksit kimyasal özelliğinden dolayı boğucu bir gazdır Solunum açısından insan sağlığına en zararlı toz cinsi Kuvars tozu dur.
Kimyasal ortam faktörleri açısından aşılmaması gereken limit değer MAK ile ifade edilir Oksijen gazı tüp rengi mavi renktir
Doğal gazın belirli prosesler neticesinde yüksek basınçlarda sıkıştırılmış halini ifade etmek için CNG kısaltması kullanılır.
Kömür sobalarının kullanımında zehirlenmelere en sık neden olan gaz karbonmonoksittir. Azot tüpünün rengi Yeşil dir
Fiziksel ortam faktörlerinde yer alan tozlar, Askıda katı madde türüdür
Kimyasalların güvenli kullanımına yönelik genel ILO ilkelerine göre Kimyasalları kullanacak işçiler bu kimyasalların tehlikelerini bilmek ve önlem almak konusunda öncelikli olarak sorumlu tutulamaz
Pnömokonyozis’e (toza bağlı mesleki akciğer hastalığına) neden olan ve akciğerlerde kalabilen toz tane büyüklüğü aralığı 0-5 mikrondur
Solunum açısından Mermer tozu en az tehlikeli olanıdır.( Kuvars tozu,,Kömür tozu ,Deniz kumu tozu’na
göre)
Kanserojen madde “Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran maddelerdir.”
Pestisidler aşağıdaki işyeri ortam faktörlerinden Kimyasal faktörler Grubuna girer
Ortam havası eşik sınır değeri (ESD) 0 mg/m3 olan işler, Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik’te belirtilen “tozsuz işler” tanımını ifade etmektedir
0 ºC’den düşük parlama noktası ve 35 ºC’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı hâldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen gaz hâlindeki maddelere Çok kolay alevlenir madde denir.
0.10 lif/cm3 işçilerin maruz kaldığı havadaki asbest konsantrasyonunun TWA değerinin üst sınırıdır.
Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’e göre “Kanserojen veya mutajen maddelerin kaynağından lokal veya genel havalandırma sistemi veya diğer yöntemlerle çalışılan ortamdan dışarı atılması, halk sağlığı ve çevreye zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır.”
Antimonit Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’te asbest olarak tanımlanan silikat liflerindendir
Gaz ile çalışan cihazların alevinin Mavi renkte olması tam yanmayı gösterir Gaz tüplerinin depolanmasında Oksijen diğer tüplerden ayrı tutulmalıdır
Pnömokonyoz, tozlu havanın teneffüsü sonucu oluşan meslek hastalığının genel adıdır. Silikoz hastasının tedavi ile tekrar eski sağlıklı duruma gelmesi mümkün değildir.
Antrakoz hastalığı, kömür madenciliğinde kömür tozunun neden olduğu bir hastalıktır.
“Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısıdır.”
Gaz dedektörlerinde okunan LEL değeri Ortamda bulunan gazın alt patlama sınırını ifade eder Türkiye’de standart olarak kabul edilen “Toz Ölçer” Gravimetrik esasa dayanmaktadır
SAĞLIK GÖZETİMİ VE MESLEK HASTALIKLARI
Birincil Koruma: Bir hastalık ya da sağlık sorunu ortaya çıkmadan önce verilmesi gereken hizmetleridir. Birincil korumanın amacı, hastalıkların risk ve nedensel etmenlerini kontrol ederek hastalık başlamadan önce önlemektir.
İkincil Koruma: Bir hastalık ya da sağlık sorunu ortaya çıktıktan hemen sonra verilmesi gereken sağlık hizmetleridir. Temel amacı erken tanıdır.
Üçüncül Koruma: Bir hastalık ya da sağlık sorunu ortaya çıkıp, erken tanısı sağlanamadıktan veya zarar verdikten sonra verilmesi gereken sağlık hizmetleridir. Üçüncül korumanın amacı, önceden oluşan hastalığın ilerlemesinin ve komplikasyonlarının azaltılmasıdır. Temel amacı rehabilitasyondur.
Bir toplumun sağlık sorunlarının veya bir olayın boyutunun adeta fotoğraf çeker gibi saptandığını çalışmalar Tanımlayıcı çalışmalar
Belirli bir özelliğe (aynı yıl doğma, aynı işleçalışma, aynı bölgede oturma, aynı etnik gruba mensup olma gibi) sahibi olan kişilerin oluşturduğu grub Kohort olarak tanımlanır.
Etkenin meydana getirdiği hastalığın Derecesine Virulans denir. İnsidans Bir toplumdaki yeni vaka sayısını
Epidemiyolojik çalışmaların ilk adımını Tanımlayıcı araştırmalar oluşturur Epidemiyolojik bir çalışmaya başlarken ortaya attığımız teoriye verilen isim Hipotez
-Sağlık hizmetlerinin planlanması sırasında öncelikli sorunlar ve grupların tespiti ve sağlık olaylarının nedenlerinin ortaya çıkarılması amacıyla yapılacak araştırmalar
-Sağlık olaylarının görülme sıklığının ve dağılımının belirlenmesi
-Sağlığı geliştirme ve iyileştirmenin yolları epidemiyolojinin ilgi alanı içinde yer alır Kohort çalışmalarında genellikle % 70 Dolayında katılmalar sıktır ve yeterli kabul edilir.
Hava sıcaklığının yüksek olduğu bir günde kaynak ustası olarak çalışan bir kişi yüksek ateş halsizlik ve bilinç bulanıklığı şikâyeti ile hastaneye gidiyor. Gerekli muayene ve tetkikler sonucu hastanın vücutsıcaklığının 41 derece olduğu terlemenin az ve sıvı elektrot dengesinin bozulduğu saptanıyorsa Sıcak çarpması söz konusudur.
zoonotik ( hayvansal kökenli) hastalıklar
A) Tularemi
- B) Leptospirozis
- C) Bruselloz
E) Şarbon
Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit işleri yönetmeliğine göre silikatoz dispne ve bronşit aşağıdaki işyerlerinden hangisinde görülme olasılığı yüksek olan işler
- A) Minerallerin çıkarılması işi
- B) Plastik sanayi
- C) Seramik sanayi
- D) Boksit eritme işi
Kronik hastalıkları araştırmak için yeni yöntemler geliştirilmesi, çağdaş epidemiyolojinin doğmasına neden olmuştur.
Kronik hastalıklardan en önemlileri kardiovaskuler, serebrovaskuler hastalıklar ve kanserdir.
Kronik hastalıklarla ilgili ilk çalışma, 1950 yılında Richard Doll, Austin Bradford Hill ve Richard Peto isimli araştırmacılar tarafından yapılan sigara içme ile akciğer kanser ilişkisi araştırmasıdır
En büyük yasal insan deneyi, 1950 yılında yapılan poliomyelit aşısı ile ilgili çalışmadır.
Bir toplumun sağlık sorunlarının veya bir olayın boyutunun adeta fotoğraf çeker gibi saptandığını çalışmalar Tanımlayıcı çalışmalar
AİDS toplum sağlığını tehdit eden en önemli bulaşıcı hastalıktır
Meslek hastalıklarının türüne bakıldığında, en sık görülen hastalıklarda ilk sırayı pnömokonyozlar almaktadır.
Dünyada iş kazası ve meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin dağılımı incelendiğinde ilk sırada Mesleki kanserler gelmektedir.
YÖNETİM SİSTEMLERİ:
OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği yönetim sistemi, yerine; İş yerlerindeki sağlık ve güvenlik şartlarını iyileştirerek, iş kazalarını azaltmayı amaçlayan, yeni iş Sağlığı ve Güvenliği Standartı yayımlanmıştır.. ISO kapsamında OHSAS 18001' in yerini alacak standart ISO 45001 dir.
İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri
- - İş kazalarını ve hastalıklarını en aza indirmek, hatta önlemek için iş sağlığı ve iş güvenliği aktivitelerini yönetim ile organizasyonun bir parçası olarak ele alır.
- - İSG faaliyetleri, kuruluşların genel stratejileri ile uyumlu olarak sistematik bir şekilde ele alınır.
-Sürekli iyileştirme yaklaşımı ile çözümler üretilir.
- - Başarılı yönetim sistemleri ile mevzuatın gerekleri yerine getirilir.
ISO 9001, TS EN ISO 14001 ve TS 18001 Yönetim Sisteminin ilk aşaması POLİTİKANIN belirlenmesidir.
TS 18001, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardına göre, "Ölüme, hastalığa, yaralanmaya hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay" kaza olarak tanımlanmaktadır.
Çalışanların sağlık ve güvenliklerinin korunması için her bölümdeki ilgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve katılımını sağlama, OHSAS 18001 yönetim sisteminin aşamalarından(PUKÖ döngesi içinde) uygulama aşamasında yapılmaktadır
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak İngiliz Standart Kurumu tarafından 1996 yılında yayınlanan ilk standart BS 8800
TS (OHSAS)-18001- İSG Yönetim Sistemi
BS 8800- Mesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistemi Rehberi ISO 9001-Kalite Yönetim Standartları
OHSAS 18002 - İSG Yönetim Sistemi Uygulama Kılavuzu ISO 14000 - Çevre güvenliği yönetim sistemi
İşçilerin sağlık muayenelerinden elde edilen verilerin analiz edilmesi TS 18001 standardının durum tespiti aşamasında yapılır
TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminde son adım Yönetimin Gözden Geçirmesi dir
Potansiyel bir uygunsuzluğun veya başka bir istenmeyen durumun sebebinin ortadan kaldırılması için yapılan işlem OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi çerçevesinde" önleyici faaliyet" olarak tanımlamaktadır
TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminde İSG politikası
-Kuruluşun İsg risklerinin büyüklüğüne ve yapısına uygun olmalı
-Sürekli iyileştirme için taahhüt içermeli
-tüm personelin çalışma alanına ulaştırılmış ve duyurulmuş olmalı
-Yürürlükteki isg mevzuatı şartlarına uyulacağı taahhüdü içermeli dir.
Tehlikenin tanımlanması,risklerin değerlendirmesi ve risklerin kontrolü TS OHSAS 18001'in Planlama aşamasında yapılır
TS EN ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi, TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin ilk aşaması Politikaların belirlenmesidir.
-Eğitim, bilinç ve yeterlilik
-Dokümantasyon
-İştişare ve iletişim
-Doküman veri kontrolü
-İşletme kontrolü
-Acil durum planı çalışmaları
TS OHSAS 18001'in Uygulama ve işletme aşamasında yer alır
TS 18001 standardına göre kazaya sebep olan veya kazaya sebep olacak potansiyele sahip oluşum olay olarak ifade edilmektedir.
TS 18001 standardına göre tehlikeli bir olayın meydana gelebilme olasılığı ile sonuçlarının birleşimi Risk olarak ifade edilmektedir.
ERGONOMİ
Asıl çalışma alanı gösterge dizaynı olan; kumanda, kontrol düğmeleri, uyarı zilleri, sinyaller, joystickler, araç ve uçakların göstergeleri gibi tasarımlarda hata olasılığını en aza indirmeyi hedefleyen ergonomi alanı Bilişsel ergonomi (Cognitive ergonomi / algısal ergonomi) dir.
Ergonomik prensiplere uyulmazsa oluşabilecek en sık sağlık sorunları Kas iskelet sistemi sorunları dır. “İkincil görev” yöntemi Zihinsel iş yükü ölçümü ölçümünde kullanılan bir yöntemdir
İş fizyolojisi, Biyomekanik, Antropometri ergonominin alt uygulama alanları arasında yer almaktadır
Çalışma hayatında çalışma koşullarına göre maruz kalınabilen tüm vücut titreşimi özellikle vücudun Bel bölgesinde rahatsızlığa yol açabilir
İnsan makine ara kesiti ile gösterge ve kontrol panellerinin tasarımını konu edinen ergonomi alanı Bilişsel ergonomi dir
Ergonomini İŞ BİLİMİ OLARAKTA ADLANDIRILIR.
Temel ergonomi ilkeleri
- - Yapılan iş uzun süreyle ters harekete, uzanmaya ve dönmeye neden olmamalıdır.
- - Gereksiz performans kayıpları ve vücut zorlamaları önlenmelidir.
-El aletleri sakatlanmaya ve kazaya neden oluyorlarsa değiştirilmeli veya düzeltilmelidir.
- - Tekrarlanan işleri yapan çalışanlarda rotasyon uygulanmalıdır.
ergonomik bir çalışma sandalyesi
- Sandalye rahatça dönmelidir.
- - Sandalye çalışanın ileri ve geri hareketini kolayca sağlamalıdır.
- - Ayaklar rahatça yere basmalıdır. Bu mümkün değilse ayak desteği kullanılmalıdır.
- - Sandalye çalışma masası ve çalışma tezgâhı yüksekliğine ve işin performansına uygun olmalıdır.
Ergonomide İnsan-Makine-Çevre kavramın uyumu amaçlanmaktadır
Fiziksel, Psikolojik , Çevresel riskler ergonomik risk faktörleridir. Antropometri vücut ölçüleri bilimi olarak adlandırılabilir.
- - Kullanım rahatlığı ve performans güvenilirliği sağlamak
- - Operatörün yorgunluğunu azaltmak
- - Kas ve eklem yakınmalarını azaltmak
- - İnsanı doğal yeteneklerine en uygun olan işe yerleştirmek ergonominin amaçları arasında yer alır.
Çevresel Ergonomi"nin diğer adı fiziksel ergonomidir. Statik antropometrik veriler
- - Ölçümler tam olarak belirli bir anatomik yapıdan bir diğer anatomik yapıya göre yapılmaktadır.
-Ölçümler uzayda sabit bir noktaya göre yapılmaktadır.
- - Mobilya boyutlarının belirlenmesi ve giysi bedenlerinin alt ve üst sınırlarının ayarlanması örnek olarak verilebilir.
- - Bireyin statik (sabit, yapısal) pozisyonlarda vücut boyutlarının ölçülmesi ile elde edilen verilerdir.
Ergonominin ilkelerini ortaya koymuştur ve hastamıza yaptığı işi sormak zorundayız diyen bilim insanı Bernardo ramzzani
İnsan bedeninin belirli özelliklerini inceleyerek çalışma standartlarını ve çeşitli standartları belirleyen antropometri ergonominin Fiziksel ergonomi alanına girer
Avrupa'da Ergonomi olarak adlandırılan bilim Amerikada insan Mühendisliği olarak adlandırılır.
FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ
Kulak zarının yırtılmasına sebep olabilecek gürültü düzeyi 140 desibeldir Eşdeğer gürültü seviyesi aşağıdakilerden LEL ile gösterilir.
Gürültü yönetmeliğine göre en yüksek gürültü maruziyet eylem değeri 85 dB dir
Gürültüye karşı alınacak önlemler arasında yer alan"kullanılan makinelerin gürültü düzeyi düşük makineler ile değiştirilmesi" Kaynağında alınan önlemler grubunda değerlendirilebilecek bir önlemdir
Gürültü Yönetmeliği'ne göre çalışanı etkileyen maruziyetin belirlenmesinde Maruziyet sınır değerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınır
Ağrı eşiği olarak adlandırılan gürültü düzeyi 140 desibeldir
İnsanlar üzerinde fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve performans etkileri bulunan fiziksel risk etmeni
Gürültüdür.
İşitme eşiği 0 desibeldir
İşitilebilen sesler; yaklaşık olarak, frekansı 20 Hz ile 20 kHz arasında olan seslerdir, Bu frekansın üzerindeki seslere Subsonik sesler denir
Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe göre
sırasıyla 80, 85, 87 en düşük maruziyet eylem değeri, en yüksek maruziyet eylem değeri ve maruziyet sınır değerini dB birimi olarak veren değerlerdir
Sesin saniyedeki titreşim sayısına frekans denir
Her biri ayrı ayrı 87 dB gürültüye neden olan iki makine, aynı çalışma ortamında birlikte Çalıştırıldıklarında ortam gürültüsü 90 desibel olur
Gürültü maruziyeti 85 dB değere ulaştığında kulak koruyucularının kullanılması zorunludur
gerekir.
I. Gürültülü işte en az 2 yıl çalışmış olmak gerekir. II.Yükümlülük süresi 6 aydır.
III.Gürültü düzeyinin sürekli olarak 85 dB (A)'nın üstünde olduğu işlerde en az 30 gün çalışmış olmak
Gürültüden kaynaklanan işitme kaybının meslek hastalığı sayılmasına ilişkin yukarıda verilenlerin
dikkate alınması gerekir.
Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik'e göre El-kol titreşimi için; Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2. dir
Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik'e göre El-kol titreşimi için; Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 2,5 m/s2 dir
Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre dirsekte eklem- kemik, el bilek kemik ve omuzlarda zararları olan ve genellikle elle kullanılan aletlerden kaynaklanan titreşim meslek hastalığının yükümlülük süresi 2 yıl dır
Birim zamandaki titreşim sayısına frekans denir Titreşimin maruziyet değerleri m/s2 birimi ile ifade edilir
Sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda mekanik titreşime maruz kalmanın sonucu olarak tanımlanabilir bir hastalık veya olumsuz bir sağlık etkisi saptanması halinde
Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik'e göre Bütün vücut titreşimi için; Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 0,5 m/s2
Beyaz el sendromu titreşimden kaynaklanan bir hastalıktır
Günde en fazla 7,5 saat çalışabilir işler için gürültü düzeyi en fazla 85 dB olmalıdır
Bağıl nemin yüksek, sıcaklığın düşük olması halinde Ürperme hissi,Üşüme hissi meydana gelir
Bağıl nem: %30-%80, Sıcaklık: 20°-27° Termal Konfor Bölgesi olarak isimlendirilebilir Termal konfor faktörleri
İnsan üzerinde eşit sıcaklık etkisi yapan hava sıcaklığı, hava akım hızı ve havanın neminin çeşitli bileşimlerine Eşdeğer efektif sıcaklık denir.
Havanın nemini Higrometre ve psikometre ile ölçülür. Vücuttaki terin buharlaşması Evaporasyon ile tanımlar
Dekompresyon hastalığı :Kısa sürede yüksek basınçlı bir bölgeden alçak basınçlı bir bölgeye geçilmesi nedeniyle vücutta gaz kabarcıklarının oluşmasına bağlı olarak görülen hastalıktır. Özellikle dalgıçlar, pilotlar veya su altı inşaat işçileri gibi basınç değişimine maruz kalan kimselerde rastlanır
Işık akısı, aydınlanma şiddeti, Işık şiddeti, parlaklık ölçü birimleri sırasıyla Lümen, Lüks, Candela,
Apostilb
İşyerlerinde dışarıdan ışık almaya yarayan yan ve tepe pencereleri ile menfezlerin aydınlık veren yüzeyleri toplamının, işyeri taban yüzeyine oranı en az yüzde 10 olacaktır
Alfa Işınları iyonlaştırıcı ve parçacıkLı radyasyon çeşididir
İşyeri ortamında işçilerin radyasyondan etkilenmesi açısından bakıldığında en az önemli olanı Alfa ışınları dır
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmeliklerden birisi değildir
Dozimetre kişisel gürültü maruziyeti riskini belirlemek için kullanılır.
Gürültü Yönetmeliği’ne göre, “Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde ve aşağıdaki şartlara uyulmak kaydı ile maruziyet sınır değerleri ve maruziyet etkin değerlerinin uygulanmasında Günlük maruziyet değerleri yerine Haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.”
“Sekiz saatlik bir iş günü için, anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü maruziyet düzeylerinin zaman ağırlıklı ortalaması” Günlük gürültü maruziyet düzeyi tanımıdır
Çalışma ortamında ısıtma, soğutma ve nemlendirme işlevlerini birlikte yerine getirme işlemi İklimlendirme olarak tanımlanır.
Endüstriyel gürültü çalışanlar üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler tanımını ifade eden kavramdır
Gürültü kontrolünde uygulanan “gürültüye maruz kalma süresini azaltmak” Gürültünün alıcıda kontrolü aşamasında yer alır.
Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi aşağıdaki hangi maruziyet sınır değeri 87 desibel (A) ‘yı aşmamalıdır
Gözlerde kum hissi, mercek ve korneada hasar ve deride yanıklar oluşturabilecek vekaynak ışığının % 60’ını oluşturan zararlı ışın grubu Kızıl ötesi (infared) ışınlardır.
“Sekiz saatlik bir iş günü için, anlık darbeli gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü maruziyet düzeylerinin zaman ağırlıklı ortalaması” Günlük gürültü maruziyet düzeyi tanımıdır
Gürültü Yönetmeliği’ne göre, “Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekildefarklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde ve aşağıdaki şartlara uyulmak kaydı ile maruziyet sınır değerleri ve maruziyet etkin değerlerinin uygulanmasında Günlük maruziyet değerleri yerine Haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir.
Kaynak ışınlarının
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre 4 farklı risk grubunda sınıflandırılır
İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler Grup 4 te değerlendirilir.
Tüberküloz, difteri, boğmaca, meningokoksik menenjit gibi enfeksiyonlar Bakteriyel enfeksiyonlardır Büyüklüğü 0,3 mikron olan aerosolları, maksimum 1,52 metre/dakika hava akım hızında, minimum
% 99,97 oranında tutabilen özellikte kuru tip değiştirilebilir filtre HEPA
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik'e göre biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya maruz kalan işçilerin isim listesinin 10 yıldan daha fazla tutulmasını tavsiye edildiği de gösterilmiştir. Bu göstergeler
A: Olası alerjik etkileri olan.
D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla saklanması gereken.
T: Toksin üretimi olan. V: Etkili aşısı bulunan.
İşverenler, Grup 1 haricinde biyolojik etkenlerin ilk kez kullanımında çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne en az otuz gün önce bildirimde bulunur.
İşveren, grup 3 veya grup 4 biyolojik etkenlere Maruz kalan çalışanların listesini, yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetleri, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları maruziyet sona erdikten sonra 15 yıl saklar
İnsanda hastalığa yol açabilecek fakat asıl amaçları kültür veya onların konsantre halinde bulunmaları gibi biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan, biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır
Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm iş yerlerinde
koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır
Biyolojik etken Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan parazitler tanımı
Bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol açma yeteneğine Virülans denir.
Biyolojik risklerin azaltılmasında alınması gereken önlemler
-İşçi sayısını en az düzeyde tutmak
- - Biyolojik etkenlerin kontrol dışı sızmasını engellemek
- - Atık yönetimi ve planlaması oluşturmak
-Hijyen, sterilizasyon ve dezenfeksiyon önlemlerini almak
Biyolojik etkenlere maruziyet risklerin önlenmesi hakkında yönetmeliğe göre çalışanlar, biyolojik etkenlerin kullanımı sırasında meydana gelen herhangi bir kaza veya olayı işyerinde görevli
2. İşyeri hekimi
Biyolojik etkenlere maruziyetin olabileceği işlere örnek
-Gıda üretilen fabrikalarda çalışma
-Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma
-Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma
-Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma
Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet, Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet, Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet, Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere maruziyet ve uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette kayıtlar 40 yıl saklanır
Biyolojik etkenlere maruziyet risklerinin önlenmesine dair yönetmeliğe göre riskin azaltılması için yapılacaklar
-Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri,biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek veya ortamda en az düzeyde bulunmasını sağlayacak şekilde düzenlenir
-Biyolojik etkenleri içeren kazaların önlenmesine yönelik plan hazırlanır
-Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısı, mümkün olan en az sayıda tutulur
- - maruziyetin teknik yollarla önlenmesi için çalışmalar yapılır
Biyolojik etkenlere maruziyet risklerinin önlenmesine dair yönetmeliğe göre risk değerlendirmesinde dikkate alınması gereken hususlar
- - İnsan sağlığına zararlı olan veya olabilecek biyolojik etkenlerin sınıflandırılması
- - Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek alerjik veya toksik etkiler
- - Yaptıkları işle doğrudan bağlantılı olarak çalışanların yakalandığı hastalıklar ile ilgili bilgiler
- - Çalışanların yaptıkları işler sonucunda ortaya çıkabilecek hastalıklarla ilgili bilgiler
Hücre kültürü Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro (deneysel) olarak geliştirilmesinin tanımıdır.
HİJYEN
Hijyen eğitimi yönetmeliğine göre çalışmaya engel teşkil eden hastalıklar
-Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler ile ishali bulunanlar.
-Vücudun görünür kısımlarında açık yarası olanlar
- - Deri enfeksiyonu ve benzeri halkta tiksintiye yol açabilecek deri lezyonları bulunanlar;
- - Cüzzam, frengi ve verem hastalığına yakalananlar.
Hijyenin temel şartları
-Temiz su kullanmak
-Düzenli olarak spor yapmak
-Kişisel temizliğe dikkat etmek
-Sigara kullanmamak
İş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapan laboratuvarlar hakkında yönetmeliğe göre yeterlilik belgesine sahip olan ve geçerlilik süresi sonunda belgesini yeniletmek isteyen laboratuar başvuru dilekçesi ile belge süresinin bitiminden en az 120 gün önceden gerekli belgelerle birlikte İSGÜM 'E başvurmalıdır,
endüstriyel hijyenin alanı
-Olumsuz çevre koşullarını engellemek
- - Çalışanları çalışma ortamın olumsuzluklarından korumak
- - Güvenli çalışma ortamı sağlamak
- - Çalışma ortamından etrafa yayılabilecek kirleticileri önlemek
Sağlığın korunması çalışmalarında birincil koruma basamağına karşılık gelen faaliyet Maruziyetten korumadır.
Bakteriler aşağıda yazılı olan ortam veya ortamlarda çoğalabilir
I. Gıda bulunan nemli veya sulu ortamlar II.Isının elverişli olduğu ortamlar III.Havasız ortamlar
Psikososyal sorunlar gelişmişlik düzeyi arttıkça görülme sıklığı artan sağlık sorunlarındandır
İkame İş hijyeni uygulamaları içinde işyerinde sağlığa zarar veren etmenlerden korunmak için en etkili yöntemlerden biridir.
İş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapan laboratuvarlar hakkında yönetmeliğe göre belli bir maddenin sınır değeri için belirtilmiş süre Referans maruziyet süresi olarak adlandırılır.
İş hijyeni
-İşyerinde sağlığın bozulmasına, hastalığa ve huzursuzluğa neden olan çevresel faktörleri saptayan, değerlendiren ve kontrol eden bilim alanıdır.
- - Kayıt altına alınan tüm bilgiler raporlanmalıdır.
-İş hijyeni ekip çalışmasıyla yürütülmesi gereken çalışmalardandır.
- - İş hijyenine ilişkin tüm çalışmalar kayıt altına alınmalıdır.
iş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapan laboratuvarlar hakkında yönetmeliğ'e göre Kimyasal maddelere maruziyetin tespiti amaçlı iş hijyeni ölçüm, test veya analiz sonuçlarının değerlendirilmesine yönelik, uzun süreli referans maruziyet süresi bir vardiya 8 saat, kısa süreli referans maruziyet süresi 15 dakikadır.
İş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapan laboratuvarlar hakkında yönetmelik" e göre laboratuvar personeli asgari 3 kişiden oluşmalıdır
-Gıda üretim ve perakende işyerleri
-Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler
-İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan işyerleri
-Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları ve benzeri yerler İş hijyeni eğitim yönetmeliği kapsamındadır.
PSİKOSOSYAL RİSK FAKTÖRLERİ
Çalışma yaşamında stresin kurumsal düzeydeki sonuçları
- - İşe Devamsızlık
- - İş veriminin düşmesi
-Yabancılaşma
-Hoşnutsuzluk
İş yükü - kontrol - sosyal destek modelinde Yüksek karar serbestliği - Düşük iş yükü sonucu düşük iş gerilimi meydana gelir
İşyerinde bir ya da birkaç kişinin, bir başka kişiyi veya kişileri rahatsız edici, ahlak dışı ve sistematik söz ve davranışlarla taciz ettikleri; kısaca başkalarına karşı psikolojik şiddet uyguladıkları sürece mobbing denir
Karoshi uzun çalışma süreleri, vardiya usulü çalışma ve düzensiz çalışma programları nedeni ile gelişen ve aşırı çalışma sonucunda ölümle sonuçlanan durumdur stres sonucu bireylerde ortaya çıkan psikolojik sonuçlar
-Psikolojik yorgunluk
-Tükenme
-Depresyon
-Endişe
Çaba - ödül uyumsuzluğu modelinde Çaba ve karşılığının dengede kalmaması sonucu iş stresi meydana gelir
İşyeri hekimleri, işin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından çalışanların Fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile çalışanın uyumunun sağlanması ve çalışma ortamındaki stres faktörlerinden korunmaları için araştırmalar
yapmakla yükümlüdür
Stres reaksiyonlarından olan kalp-dolaşım sistemi bozukluklarının sebepleri
- Sigara içme
- - İçki içme
- Kötü Beslenme
- - Spor yapmama
Stres sonucunda bireylerde ortaya çıkan fizyolojik rahatsızlıklar
- - Ülser
-Yüksek tansiyon
- - Kalp hastalıkları
-Migren
Kişisel stres yönetimi
-Gevşeme
-Egzersiz
-Diyet
-Davranış değişiklikleri
Rol yetersizliği : Çalışanın yetenek ve eğitiminden yararlanılamadığı durum
Rol Belirsizliği: Çalışanın işteki rolü hakkında yeterince bilgilendirilmediği durum
Rol çatışması: Çalışanın birbiriyle uyuşmayan rolleri üstlenmesini n istendiği durum
İşin içeriği bakımından strese yol açan özellikler
-Vardiyalı çalışma
-Monoton iş
-Değişmez çalışma saatleri
-Yoğun çalışma süresi
Yorgunluk psikososyal risklerin dolaylı etkilerinden birisidir
Yıldırma, Pasifize etme, İşten uzaklaştırma, Mobbing psikolojik tacize örnek olarak verilebilir.
Performans ölçeği psikososyal etmenlerin ölçümünde kullanılabilir
Psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı verme anlamlarına gelen tanım İşyerlerinde psikososyal etkenlerin oluşturduğu davranışsal sorunlar
- - Fazla ya da az yemek yeme
-Zihinsel ve duygusal sorunlar
-Sigaraya aşırı düşkünlük
-Uykusuzluk
Depreyon ani tükenme sendromuna bir örnek olarak verilebilir
Yüksek sesle konuşma A tipi kişilerin özelliklerindendir